Abdülaziz

Abdülaziz (ur. 8 lub 9 lutego 1830 w Konstantynopolu, zm. 4 czerwca 1876 tamże) był sułtanem osmańskim w okresie 1861–1876.

Życiorys

Abdülaziz objął rządy w Imperium Osmańskim 25 czerwca 1861 roku, po śmierci swojego brata, Abdülmecida I. Tak jak jego poprzednik, był głęboko zafascynowany osiągnięciami cywilizacji zachodniej. Szybko jednak doszedł do wniosku, że jego ortodoksyjne przekonania religijne przeszkadzają w procesie modernizacji kraju. Mimo to postanowił kontynuować reformy zapoczątkowane przez brata. W jego czasie nastąpił rozwój szkolnictwa powszechnego, powstał nowy uniwersytet, a także wprowadzono pierwszy osmański kodeks prawa cywilnego. Abdülaziz był pierwszym sułtanem osmańskim, który udał się w podróż za granicę, odwiedzając Wielką Brytanię i Francję, w celu zacieśnienia więzi z zachodnimi mocarstwami. Jednak w 1871 roku zmarli kluczowi ministrowie sułtana, odpowiedzialni za realizację reform. W tym samym czasie Francja, główny sojusznik Osmanów, doznała upokarzającej klęski w wojnie z Prusami, co osłabiło pozycję Abdülaziza na arenie międzynarodowej. W kraju nadal miały miejsce lokalne bunty.

Te wydarzenia skłoniły sułtana do zmiany podejścia i rezygnacji z dalszych reform. Odsunął dotychczasowych doradców i zaczął sprawować rządy absolutne, przywracając dominującą rolę islamu w państwie. W obliczu narastającej rebelii w Bośni i Hercegowinie, która objęła również Bułgarię, Abdülaziz oskarżył Rosję o wspieranie buntowników. Dodatkowo, sytuacja na Bałkanach stawała się coraz bardziej skomplikowana w wyniku powstania ruchu młodoosmańskiego w czerwcu 1865 roku, które dążyło do obalenia monarchii. Problemy potęgowały klęski nieurodzaju w 1873 roku oraz głęboki kryzys finansowy państwa. 30 maja 1876 roku Abdülaziz został zmuszony do abdykacji. Kilka dni później popełnił samobójstwo. Wkrótce po jego śmierci zaczęły krążyć pogłoski, a następnie oskarżenia, że został zamordowany na rozkaz Midhata Paszy, który został skazany na śmierć trzy lata później (po ułaskawieniu jedynie wygnano go, jednak kilka lat później zginął z rąk nieznanych sprawców).