Abdül Mecid, później znany jako Yunus, to turecki torpedowiec z początku XX wieku, będący jedną z dwóch jednostek typu Hamidiye, które zostały zbudowane we Włoszech. Okręt zwodowano w 1901 roku w stoczni Ansaldo w Genui, a w 1902 roku został włączony do marynarki Imperium Osmańskiego. W 1908 roku zmieniono jego nazwę na „Yunus”. Torpedowiec brał udział w I wojnie światowej, a po remoncie w latach 20. służył pod banderą Republiki Turcji do 1929 roku. Ostatecznie okręt został złomowany w 1935 roku.
Projekt i budowa
Dwa torpedowce typu Hamidiye zostały zamówione przez Turcję w stoczni włoskiej w marcu 1901 roku. „Abdül Mecid” powstał w stoczni Ansaldo w Genui. Stępkę okrętu położono w 1901 roku, a zwodowanie miało miejsce jeszcze w tym samym roku. Nazwa okrętu została nadana na cześć sułtana Abdülmecida I.
Dane taktyczno-techniczne
Okręt był torpedowcem o stalowym kadłubie. Jego długość całkowita wynosiła 50,6 metra (47,8 metra między pionami), szerokość wynosiła 5,6 metra, a zanurzenie 1,2 metra. Normalna wyporność wynosiła 145 ton. Jednostka była napędzana przez dwie pionowe trzycylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania Ansaldo, które generowały łączną moc 2400 KM. Parę dostarczały trzy kotły typu Yarrow, również wyprodukowane w stoczni. Prędkość maksymalna wynosiła 26 węzłów, a zapas węgla wynosił 50 ton.
Uzbrojenie artyleryjskie jednostki stanowiło pojedyncze działo kal. 37 mm Hotchkiss QF L/20 z zapasem 250 nabojów. Broń torpedowa składała się z dwóch pojedynczych wyrzutni kal. 450 mm, z łącznym zapasem czterech torped.
Załoga okrętu liczyła 4 oficerów oraz 26 podoficerów i marynarzy.
Służba
Po przeprowadzeniu prób morskich „Abdül Mecid” został w 1902 roku w Stambule włączony do marynarki wojennej Imperium Osmańskiego. W maju 1908 roku jednostka zmieniła nazwę na „Yunus”. W trakcie wojny włosko-tureckiej oraz I wojny bałkańskiej „Yunus” stacjonował w Izmire (w czasie drugiego konfliktu jednostka została odstawiona do rezerwy z powodu awarii kotłów). W 1914 roku zdemontowano jedną wyrzutnię torped z pokładu. 27 października 1914 roku, przed przystąpieniem Imperium Osmańskiego do I wojny światowej po stronie państw centralnych, okrętem dowodził kpt. mar. (tur. yüzbaşı) Kasimpaşali Ahmet Mahmut. W 1915 roku załoga jednostki została zwiększona i składała się z sześciu oficerów oraz 33 marynarzy tureckich, a także jednego oficera i trzech podoficerów niemieckich. 27 kwietnia 1915 roku, w pobliżu Şarköy, „Yunus” wraz z kanonierką „Aydın Reis” zorganizowali zasadzkę na brytyjski okręt podwodny HMS E14, otwierając ogień w kierunku wynurzającego się przeciwnika; brytyjska jednostka alarmowo zeszła pod wodę i uszła prześladowcom, pozostając w zanurzeniu przez 50 godzin. 6 maja tego roku okręt wszedł na mieliznę nieopodal Şarköy.
W 1916 roku wzmocniono uzbrojenie artyleryjskie okrętu: w miejsce działka kal. 37 mm zamontowano działo Kruppa kal. 47 mm SK C/99 L/45, z zapasem 170 pocisków. Po postawieniu w sierpniu 1916 roku przez Rosjan dużej liczby min morskich u wejścia do Bosforu, oprócz trałowców, do likwidacji zagrożenia przystosowano również torpedowce i niszczyciele „Yunus”, „Draç”, „Musul”, „Kütahya”, „Samsun” oraz kanonierkę „Malatya” (typu Taşköprü).
1 marca 1918 roku, w pobliżu portu Tekirdağ, „Yunus” zderzył się z torpedowcem „Draç”. W październiku okręt został wycofany do rezerwy. Po zakończeniu wojny, od lutego 1919 roku do 1920 roku, jednostka służyła jako okręt patrolowy do zwalczania przemytu, już bez uzbrojenia torpedowego. 29 października 1923 roku „Yunus” został formalnie włączony do nowo utworzonej marynarki wojennej Republiki Turcji, mimo że jego stan techniczny nie pozwalał na eksploatację. W latach 1923–1924 jednostka przeszła remont w Deniz Fabrikaları w Stambule i w 1926 roku rozpoczęła czynną służbę jako okręt łącznikowy, operując ze Stambułu i İzmitu. „Yunus” został wycofany ze składu floty w 1929 roku i złomowany w 1935 roku.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
Ivan Gogin: HAMİDİYE torpedo boats (1902). Navypedia. [dostęp 2024-03-22]. (ang.).
Bernd Langensiepen, Ahmet Güleryüz: The Ottoman Steam Navy 1828–1923. Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-659-0.