Abdel to powieść dla dzieci i młodzieży autorstwa hiszpańskiego pisarza Enrique Páeza, opublikowana w 1994 roku. Książka porusza kwestie, z jakimi borykają się nielegalni imigranci z Afryki.
Fabuła
Historia przedstawiona w książce ma formę pamiętnika, który prowadzi 16-letni Tuareg – Abdel. Chłopak mieszka na cmentarzu w Maladze, gdzie zmaga się z głodem i brudem. Stracił kontakt z ojcem Yasirem, a jego matka została zastrzelona przez marokańskich żołnierzy. Abdel spędził swoje dzieciństwo z ojcem, obaj byli członkami koczowniczego plemienia z Maroka. W trakcie długich lat spędzonych na pustyni, jego nauczycielem był Ben Abjalah, który nauczył go czytać i pisać w języku arabskim oraz hiszpańskim. Z powodu ubóstwa Yasir postanawia podjąć nielegalną emigrację do Hiszpanii, wierząc, że życie w Europie poprawi warunki bytowe jego rodziny. Podróż, szczególnie przeprawa przez Cieśninę Gibraltarską, okazuje się niezwykle niebezpieczna: statek, na którym próbują uciec, jest przepełniony, a pasażerom brakuje powietrza. W trakcie tej nielegalnej podróży wielu mężczyzn umiera i zostaje wyrzuconych za burtę. Po dotarciu do Hiszpanii imigranci nie znajdują upragnionego raju, lecz muszą zmierzyć się z trudnym życiem. Po kilku dniach włóczęgi, bez dachu nad głową, pieniędzy i jedzenia, spotykają Jorge Meléndeza, który oferuje im nocleg i pracę na budowie. Wkrótce Meléndez odkrywa umiejętności językowe Abdela, zwiększając jego obowiązki o transport tajemniczych paczek do centrum miasta. Po pewnym czasie Abdel dowiaduje się, że jego pracodawca zajmuje się przemytem narkotyków, a paczki zawierają kokainę. Pewnego dnia Yasir i Abdel mają wspólnie odebrać paczkę. Podczas transportu mężczyźni zdają sobie sprawę, że wpadli w pułapkę Meléndeza i policji. Yasir zostaje aresztowany, a Abdelowi udaje się uciec i znaleźć schronienie w grobowcu na cmentarzu. Po kilku dniach, wyczerpany, poznaje rodzeństwo – Alicję i Miguela, z którymi nawiązuje przyjaźń. Wspólnie planują, jak zdemaskować Meléndeza i przekazać go policji. Mimo ich wysiłków, plan nie udaje się, a Abdel trafia do domu dziecka. Tam poznaje Charo Lafuente, nauczycielkę, która odkrywa jego pamiętnik i pomaga wydać książkę na podstawie jego przygód.
Odbiór i znaczenie dla literatury hiszpańskiej
Powieść Abdel zdobyła bardzo pozytywne recenzje i stała się bestsellerem na rynku hiszpańskim. Została włączona do listy lektur szkolnych w Hiszpanii oraz w Niemczech. Książkę należy analizować nie tylko z perspektywy literackiej, ale także społecznej. Porusza ona tematy związane z nielegalną emigracją. Głównym celem utworu jest ukazanie trudnego życia imigrantów oraz uświadomienie czytelnikom, z jakimi przeciwnościami losu muszą się mierzyć ludzie na obczyźnie. W wielu przypadkach migracja nie jest wynikiem osobistego wyboru, lecz efektem trudnych okoliczności politycznych, religijnych lub gospodarczych.
Narracja
Na swoim oficjalnym blogu, Páez przyznał, że postanowił napisać książkę w pierwszej osobie, aby czytelnicy mogli poznać historię z perspektywy głównego bohatera. Zależało mu, by jego dzieło nie było odbierane jako kolejna praca socjologiczna. Jego intencją było dotarcie do emocji czytelników, a nie tylko do ich intelektu. Autor zaznaczył, że narrator powieści jest postacią rzeczywistą, a na świecie żyje wiele młodych imigrantów przeżywających trudne chwile. Choć nie miał okazji poznać ich wszystkich, wie, że wielu z nich mieszka w dzielnicy Lavapiés w Madrycie czy w innych ubogich rejonach Hiszpanii.
Kontekst historyczny i polityczny
Akcja powieści toczy się w latach 90. XX wieku. Książka ma na celu krytykę nieludzkich warunków życia nielegalnych emigrantów z Afriki Północnej, którzy przybyli do Hiszpanii w obawie przed polityką Hassana II (króla Maroka w latach 1961–1999).
Przypisy