Abd ar-Rahman Sanchuelo (urodzony w 983 roku w Kordobie, zmarły 3 marca 1009 roku w Kordobie) był synem Almanzora oraz de facto władcą Kalifatu Kordoby od 20 października 1008 roku aż do swojej śmierci.
Życiorys
Był potomkiem Almanzora, który pełnił funkcję głównego doradcy (hadżiba) kalifa Hiszama II. Choć Almanzor miał pełnię władzy, to formalnie uznawał zwierzchnictwo kalifa. Jego syn, Abd al-Malik al-Muzaffar, działał w podobny sposób, z mniejszymi sukcesami, co również dotyczyło Abd ar-Rahmana.
Jego matką była Abda (pierwotnie chrześcijanka urodzona jako Urraca), córka Sancho II z Pampeluny, co przyczyniło się do jego przydomka Sanchuelo (arab. Szandżul), będącego zdrobnieniem od Sancho, ponieważ przypominał swojego chrześcijańskiego dziadka.
W około 997 roku Królestwo Pampeluny zaatakowało Calatayud. W odwecie Almanzor nakazał ścięcie 50 jeńców z Pampeluny. Zgodnie z relacjami Ibn Darradża, Abd ar-Rahman sam ściął głowę swojemu wujowi, prawdopodobnie Gonzalo Sánchezowi z Aragonii.
Po śmierci Abd al-Malika 20 października 1008 roku, jego młodszy przyrodni brat Abd ar-Rahman objął stanowisko hadżiba. Wykorzystując swoją znaczną władzę, w listopadzie 1008 roku zmusił słabego i bezdzietnego kalifa Hiszama II do wyznaczenia go swoim następcą. Uroczystość ta miała miejsce 13 stycznia 1009 roku. Pięcioletni syn Abd ar-Rahmana, Abd al-Aziz, został ogłoszony hadżibem. Mieszkańcy Kordoby zareagowali negatywnie na ten rozwój sytuacji. Już w czasach rządów Almanzora narastało niezadowolenie wśród ludności, która była zaniepokojona werbowaniem licznych berberskich najemników do ochrony Almanzora. Abd ar-Rahmana oskarżano również o otrucie Abd al-Malika.
Kiedy w lutym 1009 roku Abd ar-Rahman wyruszył na wyprawę przeciwko królowi Alfonsowi V z Leónu, mieszkańcy Kordoby zbuntowali się przeciwko niemu. Na czoło buntu stanął Muhammad II al-Mahdi, wnuk Abd ar-Rahmana III, a zatem przedstawiciel dynastii Umajjadów. Al-Mahdi obalił swojego krewnego Hiszama II i sam objął tron kalifa. Następnie zniszczył rezydencje Abd ar-Rahmana, a skarbiec Al-Madina az-Zahira („kwitnące miasto”) został wywieziony, podczas gdy Madinat az-Zahra została ograbiona. Po otrzymaniu informacji o buncie i przewrocie, Abd ar-Rahman powrócił z okolic Toledo do Kordoby, ale jego berberyjskie wojska go opuściły. Został aresztowany i zamordowany na rozkaz al-Mahdiego. Śmierć Abd ar-Rahmana zapoczątkowała dwudziestoletni okres konfliktów i niepokojów, który doprowadził do upadku władzy Umajjadów w Hiszpanii.
Przypisy
Bibliografia
Brian A. Catlos: Królestwa wiary. Nowa historia muzułmańskiej Hiszpanii. Przełożył Andrzej Jankowski. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2019. ISBN 978-83-8062-518-1.
E. Lévi-Provençal: ´Abd al-Rahman b. Muhammad b. Abi Amir Sanchuelo, in: Encyclopaedia of Islam. Second edition, vol. 1 (1960), p. 84.