Abd ar-Rahman I
Abd Ar-Rahman ibn Mu’awija ibn Hiszam ibn Abd al-Malik (arab. عبد الرحمن الداخل), urodzony w 731 roku w Damaszku, zmarł w 788 roku w Kordobie, był emirem al-Andalus w latach 756–788 oraz założycielem dynastii Umajjadów w Kordobie.
Był wnukiem kalifa damasceńskiego Hiszama. Jako jeden z nielicznych przedstawicieli rodu Umajjadów, a jedyny męski członek, przeżył masakrę, którą jego rodzinie zgotowała dynastia Abbasydów w 750 roku. Po ucieczce do Maghrebu osiedlił się w 755 roku w Ceucie, gdzie dzięki wsparciu Berberów objął dowództwo nad armią arabską w Elwirze i Jaen. Wykorzystując wrogość Jemenitów wobec gubernatora Al-Andalus, zainicjował powstanie, które zakończyło się jego zwycięstwem nad Gwadalkiwirem w 756 roku.
W tym samym roku przyjął tytuł emira i zdobył Kordobę. W 764 roku zdobył Toledo, a także stłumił bunty i wymordował swoich politycznych oponentów związanych z kalifatem Abbasydów. W 777 roku w bitwie pod Saragossą pokonał Karola Wielkiego, zmuszając go do odwrotu z Hiszpanii. Po umocnieniu swojej pozycji na Półwyspie Iberyjskim zrzucił zwierzchnictwo Al-Mansura, a w 763 roku wykonał symboliczny gest pogardy wobec kalifa bagdadzkiego, wysyłając mu głowę al-Ali ibn Mugita, gubernatora al-Andalus, który był lojalny wobec Abbasydów.
Abd ar-Rahman I zorganizował efektywną i dobrze wyszkoloną armię, która miała na celu przywrócenie Umajjadów do tytułu kalifa. W Kordobie zainwestował w wiele budowli, które uczyniły to miasto największym w regionie. Za jego czasów wzniesiono potężne mury miejskie, most na Gwadalkiwirze, pałac Munjat ar-Rusafa oraz Wielki Meczet, znany jako Mezquita. W jego państwie panowała tolerancja wobec chrześcijan i Żydów, chociaż w początkowym okresie swoich rządów skonfiskował wszystkie majątki kościoła katolickiego.
Jego następcą został syn, Hiszam I.
Bibliografia
Małgorzata M. Hertmanowicz-Brzoza, Kamil K. Stepan, Słownik władców świata, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005, ISBN 83-7435-077-6, OCLC 749692036. Brak numerów stron w książce.