Abd al-Karim al-Dżundi (ur. 1932 w As-Salamijji, zm. 2 marca 1969 w Damaszku) był syryjskim wojskowym oraz politykiem związanym z partią Baas.
Życiorys
Wczesna działalność
Był członkiem rodziny ismailickiej z As-Salamijji. Po wstąpieniu do wojska, rozpoczął karierę jako zawodowy wojskowy i zaangażował się w działalność partii Baas. W 1960 roku, przebywając w Kairze razem z Salaha Dżadidem, Hafizem al-Asadem, Muhammadem Umranem i Ahmadem al-Mirem, zainicjował powstanie tajnego Komitetu Wojskowego. Celem tej organizacji było odtworzenie partii Baas oraz zwiększenie wpływów mniejszości religijnych, takich jak ismailici i alawici (do których należeli Umran, Dżadid i al-Asad), a w szerszej perspektywie obalenie kapitalizmu w Syrii i zastąpienie go arabskim socjalizmem. Komitet był również zwolennikiem idei jedności świata arabskiego, propagując swój program w garnizonach oraz nawiązując kontakty z dawnymi cywilnymi działaczami partii Baas.
W 1960 roku, w obliczu rosnącej niepopularności unii z Egiptem, spowodowanej działaniami marszałka Abd al-Hakima Amira oraz pułkownika Abd al-Hamida as-Sarradża, oficerowie z Komitetu Wojskowego zwrócili się do swoich przełożonych o zgodę na powrót do Syrii. Gdy nie uzyskali zgody, spróbowali uzyskać ją bezpośrednio od Nasera, korzystając z pomocy niektórych byłych członków organizacji Wolnych Oficerów. Naser, jednak przekonany, że najważniejszym zagrożeniem dla unii egipsko-syryjskiej są działacze partii Baas, odmówił.
Po zamachu stanu w 1966
Po zamachu stanu w Syrii w 1966 roku, przeprowadzonym przez Dżadida i al-Asada, al-Dżundi, dzięki wsparciu Dżadida (który podzielał jego radykalnie lewicowe poglądy), objął stanowisko ministra reformy rolnej. Była to jedna z kluczowych ról w rządzie, ponieważ Dżadid, sprawując faktyczną władzę (bez zajmowania formalnego stanowiska), natychmiast przystąpił do wprowadzania radykalnych reform społecznych i gospodarczych, mających na celu redukcję nierówności społecznych na wsi.
We wrześniu 1967 roku al-Dżundi objął kierownictwo syryjskich służb bezpieczeństwa (Biura Bezpieczeństwa Narodowego). Na tym stanowisku znany był z osobistego okrucieństwa oraz wrogości w stosunku do sunnitów. Rozbudował sieć agenturalną, a jego podwładne służby regularnie zatrzymywały i więziły obywateli bez wyroków sądowych. Przewodził również komitetowi, który w 1967 roku prowadził śledztwo w sprawie spisku wojskowych druzyjskich, na czele którego stał Salim Hatum, wymierzonego w rządy Dżadida. W trakcie tego śledztwa oficerowie, którzy byli podejrzewani o udział w konspiracji, doświadczali tortur.
Po klęsce Syrii w wojnie sześciodniowej, w kierownictwie partii Baas doszło do intensywnych sporów. Niektórzy działacze dążyli do usunięcia Hafiza al-Asada z Przywództwa Regionalnego, obwiniając go o odpowiedzialność za przegraną. O pozostaniu al-Asada w ścisłym kierownictwie partii zadecydował głos al-Dżundiego, który, mimo że był rozważany jako potencjalny następca al-Asada, zagłosował przeciwko jego usunięciu.
Śmierć
W rywalizacji o władzę pomiędzy Dżadidem a al-Asadem, al-Dżundi opowiadał się za tym pierwszym. Gdy kontrola al-Dżundiego nad służbami specjalnymi stanowiła istotny atut dla Dżadida w tej walce, al-Asad postanowił usunąć Dżundiego z polityki. Pod koniec lutego 1969 roku, paramilitarna jednostka Kompanie Obrony, dowodzona przez brata Hafiza al-Asada, Rifata, aresztowała wszystkich kierowców al-Dżundiego. W obliczu zbliżającego się upadku al-Dżundi doszedł do wniosku, że czeka go proces oraz prawdopodobnie brutalne śledztwo. Nie mając możliwości ucieczki z kraju i nie wyobrażając sobie życia poza Syrią, popełnił samobójstwo.
Został pochowany w swoim rodzinnym mieście. Orszak pogrzebowy prowadził Salah Dżadid, towarzyszył mu premier Yusuf Zu’ayyina oraz prezydent Nur ad-Din al-Atasi.
Uwagi
Przypisy