Abd al-Kadir
Abd al-Kadir, znany również jako Abd El-Kader (ur. 6 września 1808, zm. 26 maja 1883), był arabskim emirem oraz algierskim liderem, który przewodził walkom plemion Algierii przeciwko kolonizacji francuskiej.
Życiorys
Był nie tylko wodzem, ale również organizatorem. Pochodził z rodziny algierskich feudałów. W 1832 roku został ogłoszony sułtanem przez plemiona zachodniej Algierii, w tym prowincje Oran i Titteri, a później przyjął tytuł emira. Od 1832 do 1847 roku kierował walkami o niepodległość, prowadząc dżihad przeciwko Francuzom, którzy kolonizowali Algierię oraz Maroko, znany jako powstanie Abd al-Kadira.
W 1837 roku podpisał z Francuzami traktat, na mocy którego pod jego kontrolę przeszły znaczne tereny Algierii, gdzie dążył do stworzenia państwa algierskiego. Po zerwaniu umowy w 1839 roku, francuskie siły w ciągu kilku lat odzyskały kontrolę nad większością tych obszarów. W 1843 roku obozowisko Abd al-Kadira, wraz z jego rodziną oraz skarbem państwowym, zostało zdobyte. W 1844 roku miała miejsce bitwa nad rzeką Isly, w której Abd al-Kadir doznał porażki. W 1847 roku był zmuszony do kapitulacji, a do 1853 roku przebywał w internowaniu we Francji, w mieście Amboise nad Loarą. Po zakończeniu internowania osiedlił się na emigracji w Turcji, a później dotarł do Damaszku w Syrii, gdzie w 1860 roku sprzeciwił się pogromowi chrześcijan organizowanemu przez Druzów, co zaowocowało przyznaniem mu przez Francję Wielkiego Krzyża Legii Honorowej.
Abd al-Kadir był utalentowanym mówcą, miłośnikiem nauki oraz zwolennikiem rozwoju edukacji. Zgromadził bogatą bibliotekę rzadkich druków i rękopisów. Pozostawił po sobie dzieła o tematyce religijno-filozoficznej oraz pisma dotyczące wojskowości. Został uznany za narodowego bohatera Algierii.
Bibliografia
Mały słownik kultury świata arabskiego, Wiedza Powszechna, W-wa, 1971