Abd al-Halim Chaddam, arab. عبد الحليم خدام (urodzony 15 września 1932 w Banijas, zmarł 31 marca 2020 we Francji) był syryjskim politykiem, który pełnił funkcję wiceprezydenta Syrii w latach 1984–2005. Po śmierci Hafiza al-Asada, od 10 czerwca do 17 lipca 2000, sprawował obowiązki prezydenta Syrii.
Życiorys
Wczesna działalność
Był wyznawcą sunnizmu. Od lat 60. XX wieku pełnił rolę urzędnika partyjnego w syryjskiej partii Baas. Przed wojną sześciodniową był gubernatorem regionu Al-Kunajtira, który częściowo utracił Syrię na rzecz Izraela w wyniku klęski w tej wojnie, a obecnie pozostaje terytorium spornym.
Za rządów Hafiza al-Asada
W latach 70. XX wieku Chaddam objął stanowisko ministra spraw zagranicznych oraz wicepremiera Syrii. Należał do Przywództwa Regionalnego syryjskiej partii Baas.
W listopadzie 1983, w obliczu problemów zdrowotnych, Hafiz al-Asad postanowił, że w przypadku jego śmierci władzę tymczasowo przejmie sześcioosobowy komitet, w skład którego weszli: minister spraw zagranicznych Abd al-Halim Chaddam, zastępca sekretarza generalnego Przywództwa Narodowego partii Baas Abd Allah al-Ahmar, minister obrony Mustafa Talas, szef sztabu armii syryjskiej Hikmat asz-Szihabi, premier Abd ar-Ra’uf al-Kasm oraz zastępca sekretarza generalnego Przywództwa Regionalnego partii Baas Zuhajr Maszarika. Możliwe, że w ten sposób prezydent chciał uniemożliwić swojemu bratu Rifacie przejęcie władzy. Pojawiały się nieoficjalne informacje, że al-Asad planował powierzyć Chaddamowi kontrolę nad rządem i partią, podczas gdy na czele armii miał stanąć alawita Ali Aslan, zastępca szefa sztabu. 11 marca 1984 Abd al-Halim Chaddam został mianowany pierwszym wiceprezydentem Syrii, a drugimi i trzecimi wiceprezydentami zostali Rifat al-Asad oraz Zuhajr Maszarika. Odegrał kluczową rolę w kształtowaniu polityki syryjskiej dominacji nad Libanem.
Po zgonie Hafiza al-Asada w 2000 roku, zgodnie z konstytucją syryjską, Chaddam pełnił funkcję p.o. prezydenta Syrii, aż do momentu, gdy władzę objął wyznaczony przez ojca Baszszar al-Asad. W tym okresie, 11 czerwca 2000 roku, wydał dekret, w którym awansował pułkownika Baszszara al-Asada na stopień generalski oraz mianował go zwierzchnikiem sił zbrojnych Syrii.
Za rządów Baszszara al-Asada
Po tym, jak Baszszar al-Asad objął władzę, Chaddam na początku zachował stanowisko wiceprezydenta, jednak sprzeciwiał się wszelkim reformom mającym na celu liberalizację autorytarnego systemu władzy w Syrii. W rezultacie, w 2005 roku, podczas kongresu partyjnego, zmuszony był złożyć rezygnację z pozycji wiceprezydenta, którą Baszszar al-Asad powierzył Farukowi asz-Szarze. Chaddam utracił również miejsce w Przywództwie Regionalnym partii, a wkrótce potem opuścił Syrię. Osiedlił się w Paryżu, gdzie zaczął krytykować działania prezydenta Syrii. Inne syryjskie organizacje opozycyjne uznawały go jednak za niewiarygodnego, z powodu jego długotrwałego uczestnictwa w elitach władzy oraz oskarżeń o korupcję. W marcu 2006 roku Chaddam współtworzył Front Wyzwolenia Narodowego razem z syryjską organizacją Braci Muzułmańskich, której lider Ali Sadr ad-Din al-Bajanuni również przebywał na emigracji. Organizacja ta jednak nie odegrała większej roli i do 2009 roku zaprzestała działalności z powodu braku finansowego wsparcia ze strony Arabii Saudyjskiej. Chaddam nadal mieszkał w Paryżu, z daleka od polityki.
Życie prywatne
Był dwukrotnie żonaty. Pierwszy raz ożenił się w 1954 roku z alawitką z wpływowego rodu al-Hawwasz, który należał do konfederacji rodowej Matawira. Po tym małżeństwie poślubił drugą żonę, sunnitkę z rodziny at-Tajjara.
Przypisy