Abd al-Halim Abu Ghazala (15 stycznia 1930, Zuhur al-Umara – 6 września 2008, Kair) był egipskim wojskowym i politykiem, który pełnił funkcję ministra obrony Egiptu w latach 1981–1989.
Życiorys
Uczestniczył w wojnie izraelsko-arabskiej w latach 1948-1949. Ukończył Egipską Akademię Wojskową w 1949 roku, a następnie służył w artylerii. Był zwolennikiem ruchu Wolnych Oficerów, którzy w 1952 roku przejęli władzę, inicjując rewolucję egipską.
Walczył w wojnie sueskiej, a po jej zakończeniu udał się na studia podyplomowe do ZSRR, gdzie spędził kilka lat. Po powrocie do kraju objął stanowisko komendanta instytutu artylerii w Akademii Wojskowej w Kairze i krótko kierował wywiadem wojskowym Egiptu. Nie brał udziału w wojnie sześciodniowej, ponieważ w momencie jej wybuchu pełnił służbę w garnizonie na zachodniej granicy. Sześć lat później, podczas wojny Yom Kipur, był zastępcą głównodowodzącego egipską artylerią.
W drugiej połowie lat 70. XX wieku pełnił funkcję attaché wojskowego Egiptu w Stanach Zjednoczonych. W maju 1980 roku został szefem sztabu armii egipskiej, a w 1981 roku objął stanowisko ministra obrony. 6 października 1981 roku, podczas parady wojskowej z okazji rocznicy przekroczenia Kanału Sueskiego przez egipską armię w wojnie Yom Kipur, terroryści islamscy dokonali zamachu na prezydenta Anwara as-Sadata, a Abu Ghazala był obecny obok niego na trybunie honorowej, jednak nie odniósł obrażeń. Gdy nowym prezydentem Egiptu został dotychczasowy wiceprezydent Husni Mubarak, Abu Ghazala złożył mu w imieniu armii przysięgę lojalności.
W 1982 roku awansował na stopień marszałka wojsk lądowych. Był zwolennikiem reform w armii egipskiej oraz bliskiej współpracy Egiptu z USA, w tym dopuszczenia amerykańskich inwestorów do kraju. Był antykomunistą i konserwatystą, podkreślając swoje przywiązanie do islamu. Należał do Biura Politycznego Partii Narodowo-Demokratycznej, jednak w 1984 roku został z niego usunięty przez prezydenta Mubaraka, który obawiał się rosnących wpływów popularnego wojskowego. Brał udział w tłumieniu protestów służby bezpieczeństwa oraz strajku maszynistów w 1986 roku, nie popierając polityki represji wobec opozycji prowadzonej przez ministra spraw wewnętrznych Badra. W opinii wielu analityków i dyplomatów, bunt pracowników służb bezpieczeństwa w lutym 1986 roku był poważnym ciosem dla reputacji Mubaraka i jednocześnie wzmocnił pozycję Abu Ghazali. Jego autorytet wzrósł po udanej interwencji w sprawie porwania włoskiego statku „Achille Lauro”, kiedy to Abu Ghazala, współpracując z Amerykanami, doprowadził do ujęcia porywaczy. Z mniejszym powodzeniem współpracował z USA po uprowadzeniu samolotu Egyptian Air w listopadzie 1985 roku, a w porozumieniu z CIA brał udział w przekazywaniu broni afgańskim mudżahedinom w ramach operacji Cyklon.
Aby zminimalizować wpływy Abu Ghazali, Mubarak zaproponował mu stanowisko wiceprezydenta. Abu Ghazala odrzucił tę ofertę, zaznaczając, że mógłby pełnić tę funkcję tylko w połączeniu z rolą ministra obrony. Cieszył się dużym szacunkiem w USA i był postrzegany jako potencjalny następca Mubaraka na stanowisku prezydenta Egiptu.
Pod koniec 1987 roku zachodnia prasa doniosła o międzynarodowym projekcie budowy rakiet balistycznych Condor II, w którym brały udział USA, Argentyna, Egipt i Irak. Pojawiły się podejrzenia, że Abu Ghazala próbował nielegalnie zdobyć informacje na temat amerykańskiej technologii budowy pocisków. Chociaż w USA nie postawiono mu zarzutów, Husni Mubarak wykorzystał tę sytuację, aby pozbawić Abu Ghazalę wpływów w kraju, usuwając go z ministerialnego stanowiska i mianując jednym z prezydenckich doradców, co w praktyce oznaczało ograniczenie jego roli do funkcji reprezentacyjnych. Sześć miesięcy później USA ogłosiły, że Egipt wycofał się z programu Condor II.
W 1991 roku wsparł operację Pustynna Burza, a dwa lata później zrezygnował z funkcji doradcy i wycofał się z życia publicznego. Napisał czterotomową historię wojskową I wojny w Zatoce Perskiej.
W 2005 roku pojawiły się informacje o jego rzekomym starcie w wyborach prezydenckich, w których miał być nieformalnym kandydatem nielegalnego Stowarzyszenia Braci Muzułmanów. Ostatecznie jednak nie wziął udziału w wyborach. Zmarł trzy lata później na raka. Jego pogrzeb odbył się z honorami wojskowymi, a prezydent Husni Mubarak wziął udział w ceremonii.
Przypisy