Abd al-Fattah as-Sisi

Abd al-Fattah Sa’id Husajn Chalil as-Sisi (arab. ‏عبد الفتاح سعيد حسين خليل السيسي‎; wym. [ʕæbdel.fætˈtæːħ sæˈʕiːd ħeˈseːn xæˈliːl esˈsiːsi]) urodził się 19 listopada 1954 roku w Kairze. Jest egipskim wojskowym oraz politykiem, który sprawował funkcję ministra obrony w latach 2012–2014 oraz wicepremiera w latach 2013–2014. Jest przywódcą zamachu stanu z 2013 roku i najwyższym rangą wojskowym w Egipcie, a od 8 czerwca 2014 roku pełni urząd prezydenta Egiptu.

Życiorys

Młodość

Abd al-Fattah as-Sisi przyszedł na świat w Kairze, w rodzinie, gdzie jego ojciec Hasan zajmował się rzemiosłem i prowadził własny sklep. W rodzinie as-Sisiego jest sześcioro dzieci, w tym trzech braci i trzy siostry.

Służba wojskowa

W 1977 roku ukończył szkołę oficerską, a następnie rozpoczął służbę w jednostkach piechoty. W ciągu swojej kariery pełnił wiele ról w egipskich siłach zbrojnych oraz w instytucjach rządowych. Był dowódcą batalionu piechoty zmechanizowanej, szefem służby informacji i bezpieczeństwa w ministerstwie obrony, attaché wojskowym w Arabii Saudyjskiej, szefem sztabu oraz dowódcą Północnego Okręgu Wojskowego, a także dowódcą wojskowego wywiadu. W 1992 roku studiował w brytyjskim Joint Services Command and Staff College, a w 2006 roku uzyskał stopień magistra na amerykańskim War College w Pensylwanii.

Po rewolucji w 2011 roku zasiadał w Najwyższej Radzie Sił Zbrojnych, która przejęła kontrolę nad krajem. Po tym, jak nowy prezydent Muhammad Mursi zdymisjonował go z funkcji ministra obrony, as-Sisi został powołany na to stanowisko. W trakcie zamieszania, które miało miejsce w kraju, jego kontrowersyjna wypowiedź na temat testów na dziewictwo, które miała przeprowadzać armia podczas demonstracji przeciwko prezydentowi Husniemu Mubarakowi, wzbudziła wiele emocji. Po obaleniu Mubaraka niektórzy przedstawiciele liberalnej opozycji oskarżali go o związki z islamistami, co wynikało z jego religijności w porównaniu do innych oficerów.

Zamach stanu w 2013 roku

W obliczu rosnących protestów antyprezydenckich w Egipcie, 1 lipca 2013 roku as-Sisi dał politykom dwudniowe ultimatum, oczekując poprawy sytuacji w kraju, co zostało jednak zlekceważone. W związku z tym, 3 lipca o godzinie 17:00, wojsko ogłosiło prezydentowi, że zostaje odsunięty od swoich obowiązków, a kilka minut później decyzja ta została ogłoszona publicznie. Tego samego dnia aresztowano około 300 działaczy Bractwa Muzułmańskiego oraz zamknięto biura telewizji Al-Dżazira.

16 lipca 2013 roku as-Sisi został zaprzysiężony w gabinecie Hazima al-Biblawiego na stanowisko ministra obrony, co oznaczało, że zachował swoją pozycję w tym resorcie. Ponadto został wicepremierem.

Działalność po zamachu stanu

W ocenie analityków as-Sisi stał się kluczową postacią w nowym rządzie. 24 lipca 2013 roku, podczas manifestacji zwolenników obalonego rządu oraz kontrmanifestacji ich przeciwników, wezwał Egipcjan do kontynuowania protestów ulicznych przeciwko Braciom Muzułmańskim, co miało zapewnić armii społeczne wsparcie w walce z „przemocą i potencjalnymi terrorystami”. Jego wezwanie zostało odebrane przez zwolenników obalonego prezydenta jako zachęta do wojny domowej. 26 lipca miały miejsce manifestacje, w których uczestnicy wyrażali poparcie dla nowego rządu.

14 sierpnia 2013 roku wojsko rozwiązało obozy zwolenników Braci Muzułmańskich, co doprowadziło do kilkuset ofiar. Robert Fisk opisał to jako porażkę rządu as-Sisiego, choć zauważył, że sam generał prawdopodobnie nie chciał doprowadzić do masakry, podobnie jak amerykańscy sojusznicy Egiptu.

Po przejęciu władzy przez wojsko, wśród zwolenników nowego rządu pojawił się kult osobowości as-Sisiego, który był postrzegany jako wyraz woli narodu egipskiego. Jego wizerunek można było dostrzec na ulicach egipskich miast oraz na różnych przedmiotach, takich jak kubki czy czekoladki.

Początkowo as-Sisi zaprzeczał, że ma zamiar ubiegać się o urząd prezydenta w wyborach planowanych na 2014 rok, jednak 11 stycznia ogłosił, że może wystartować, jeśli uzyska poparcie społeczeństwa i armii. W kraju powszechnie uważano, że jego kandydatura jest niemal pewna. Poparcie dla niego wyraziły ruch Tamarrud, lewicowy Front Ocalenia Narodowego i Ahmad Szafik, który przegrał w wyborach prezydenckich z Muhammadem Mursim. 27 stycznia 2014 roku został mianowany na stopień marszałka polnego przez p.o. prezydenta Mansura. Tego samego dnia Najwyższa Rada Sił Zbrojnych oficjalnie poparła jego kandydaturę na prezydenta.

26 marca 2014 roku as-Sisi zrezygnował z funkcji ministra obrony oraz ogłosił odejście z armii, a także zapowiedział start w wyborach prezydenckich.

Prezydent Egiptu

Według oficjalnych wyników wyborów prezydenckich, które miały miejsce w dniach 26-28 maja (co trwało o jeden dzień dłużej, niż pierwotnie planowano z powodu niskiej frekwencji), uzyskał 96,9% głosów. 8 czerwca 2014 roku został zaprzysiężony na prezydenta Egiptu. W trakcie kampanii prezydenckiej nie zaprezentował szczegółowego programu działań.

Jako prezydent zadeklarował, że połowę swojego wynagrodzenia przekaże na wsparcie egipskiej gospodarki. Podkreślał znaczenie religii, zaznaczając jednocześnie, że ekstremizm zostanie wyeliminowany z egipskiego dyskursu politycznego, a państwo będzie ściśle kontrolować instytucje islamskie. Oświadczył, że demokracja w Egipcie nie będzie możliwa przez następne 25 lat; w czasie jego rządów egipskie sądy nadal wydają wyroki śmierci w sprawach dotyczących protestów Braci Muzułmańskich z lata 2013 roku. As-Sisi utworzył także na podstawie dekretu Najwyższą Radę, której zadaniem jest opracowywanie nowych projektów ustaw, które parlament będzie zobowiązany zatwierdzić. W czerwcu 2014 roku na jego polecenie przeprowadzono rekonstrukcję rządu Ibrahima Mahlaba.

6 sierpnia 2015 roku prezydent wziął udział w ceremonii otwarcia Nowego Kanału Sueskiego, co było pierwszą tak kosztowną inwestycją koordynowaną przez administrację as-Sisiego.

W wyborach prezydenckich, które odbyły się w dniach 26–28 marca 2018 roku, as-Sisi zdobył 97,08% głosów, wygrywając już w pierwszej turze. Jego jedynym przeciwnikiem był Musa Mustafa Musa, przewodniczący partii Al-Ghad, który uzyskał 2,92% głosów.

As-Sisi uzyskał również reelekcję w 2024 roku, zdobywając 89,6% głosów. W wyborach wystartowali jego kontrkandydaci: Hazem Omar z Republikańskiej Partii Ludowej, Farid Zahran z Partii Socjaldemokratycznej oraz Abdul Sanad Yamama z liberalnej Egipskiej Partii Wafd.

W Egipcie as-Sisi sprawuje władzę autorytarną, ponieważ armia egipska ma nieograniczoną władzę, a wybory nie są wolne i uczciwe. Organizacja Human Rights Watch w swoim raporcie wskazała na nadużycia wobec opozycji w czasach rządów as-Sisiego, a także na bezprecedensowe rozszerzenie możliwości sądzenia osób cywilnych przez sądy wojskowe oraz na tolerowanie nadużyć i przemocy ze strony sił policyjnych, w tym wojska, pod pretekstem walki z terroryzmem.

Odznaczenia