Abd al-Aziz Buteflika

Abd al-Aziz Buteflika (arab. عبد العزيز بوتفليقة, ʿAbd al-ʿAzīz Būtaflīqah; urodzony 2 marca 1937 w Wadżdzie, zmarł 17 września 2021 w Algierze) był algierskim politykiem, który pełnił funkcję ministra spraw zagranicznych w latach 1963–1979 oraz prezydenta Algierii w latach 1999–2019.

Życiorys

Buteflika brał udział w wojnie o niepodległość Algierii. Od 5 września 1963 do 8 marca 1979 pełnił rolę ministra spraw zagranicznych w czasie rządów prezydentów Ahmada Ben Belli i Huari Bumediena. W 1974 roku przewodniczył 29. Sesji Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Rok później uczestniczył w mediacjach pomiędzy Irakiem a Iranem, co doprowadziło do podpisania porozumienia w Algierze. Jeszcze w tym samym roku negocjował z terrorystą Ilichem Ramírezem Sánchezem, znanym jako „Carlos-Szakal”, który po rozmowach z Butefliką uwolnił wszystkich porwanych uczestników zebrania OPEC w Wiedniu. Po śmierci Bumediena był uznawany za potencjalnego następcę, jednak jego program oparty na idei wolnego rynku przegrał z wizją Szadliego Bendżedida, który zyskał władzę i wykluczył Buteflikę z kierownictwa partii. W 1981 roku opuścił kraj, wracając do Algierii w 1987 roku. W latach 90. powrócił do polityki jako jeden z liderów Frontu Wyzwolenia Narodowego.

Buteflika, z poparciem wojska i związków zawodowych, wystartował w wyborach 15 kwietnia 1999 roku, obiecując zakończenie trwającej wojny domowej. W pierwszej turze wyborów prezydenckich zdobył 73,8% głosów i 27 kwietnia 1999 roku objął urząd, zastępując prezydenta Liamine Zérouala. Jego głównym zadaniem na początku prezydentury było przywrócenie pokoju i zwalczanie terrorystycznego fundamentalizmu islamskiego. Nowo wybrany prezydent ogłosił amnestię dla wszystkich rebeliantów, którzy dobrowolnie złożą broń, co zostało poparte przez 98% wyborców w referendum. Amnestia przyczyniła się do zakończenia konfliktu i rozpuszczenia grup rebelianckich, a w 2000 roku doszło do samorozwiązania partyzanckich armii. Jednak niewielka grupa radykalnych islamistów oraz lokalna siatka Al-Ka’idy kontynuowały walkę z rządem. Po zakończeniu konfliktu działalność partii fundamentalistycznych pozostała zakazana, a wojsko zachowało znaczną władzę. W 2006 roku, z inicjatywy prezydenta, przeprowadzono powszechną amnestię dla bojowników, która była częścią programu Karta Pokoju i Narodowego Pojednania, uchwalonego w referendum w 2005 roku.

Po rozwiązaniu problemu wojny domowej, Buteflika zajął się sytuacją mniejszości berberyjskiej. Za jego kadencji, 9 kwietnia 2002 roku, wprowadzono poprawkę do konstytucji, w wyniku której język berberyjski stał się drugim językiem urzędowym kraju. Zmiana ta złagodziła napięcia między rządem a Berberami oraz zakończyła politykę arabizacji prowadzoną przez wcześniejsze rządy.

Rządy Butefliki były również związane z liberalizacją gospodarki. Połączenie tej polityki z rosnącymi cenami ropy naftowej przyczyniło się do poprawy sytuacji ekonomicznej. Środki finansowe napływające do państwowej kasy zostały wykorzystane na inwestycje w infrastrukturę oraz mieszkania komunalne.

Ważnym aspektem działalności politycznej Butefliki była jego polityka zagraniczna. W lipcu 1999 roku zorganizował w Algierze szczyt Organizacji Jedności Afrykańskiej oraz brał udział jako mediator w konflikcie erytrejsko-etiopskim.

8 kwietnia 2004 roku Buteflika uzyskał reelekcję, zdobywając 84,9% głosów. Wybory te były pierwszymi w pełni demokratycznymi wyborami w historii Algierii. W 2007 roku prezydent potwierdził swoją władzę, gdy jego blok partyjny zdobył większość w wyborach parlamentarnych. 11 kwietnia 2009 roku został wybrany na trzecią kadencję z poparciem 90,2% głosów.

Od grudnia 2010 do kwietnia 2011 roku w kraju miały miejsce protesty antyrządowe związane z arabską wiosną. W wyniku tych wystąpień władze ogłosiły zniesienie stanu wyjątkowego, który obowiązywał od 1992 roku, oraz obniżenie cen żywności. W porównaniu z innymi krajami regionu, protesty w Algierii miały stosunkowo niewielki zasięg. Wybory parlamentarne, które odbyły się 10 maja 2012 roku, wygrał prezydencki Front Wyzwolenia Narodowego, zwiększając liczbę miejsc w parlamencie o siedem. Drugie miejsce zajęło sympatyzujące z prezydentem Zgromadzenie Narodowo-Demokratyczne, a nowym premierem został Abd al-Malik Sallal.

W ostatnich wyborach prezydenckich, które miały miejsce 17 kwietnia 2014 roku, Buteflika zdobył 81,53% głosów, co zapewniło mu czwartą pięcioletnią kadencję. Jego główny kontrkandydat, były premier Ali Benflis, uzyskał 12,18% głosów.

2 kwietnia 2019 roku Buteflika zrezygnował z urzędu prezydenta Algierii w wyniku trwających od lutego masowych protestów przeciwko jego rządom. Pod naciskiem demonstrantów, 11 marca prezydent ogłosił, że nie ubiega się o reelekcję w wyborach zaplanowanych na 18 kwietnia i postanowił je przełożyć.