Abadan

Abadan (pers. ‏آبادان‎) to miasto zlokalizowane w południowo-zachodniej części Iranu, w regionie Chuzestan, tuż przy granicy z Irakiem. Znajduje się w północnej części wyspy o tej samej nazwie, w delcie rzeki Szatt al-Arab, będącej przedłużeniem rzek Tygrys i Eufrat.

To jeden z kluczowych portów naftowych na świecie, oddalony o 50 km od Zatoki Perskiej. Abadan jest również miejscem ważnej rafinerii, która w latach 70. XX wieku była jedną z największych na świecie. Miasto jest połączone z polami naftowymi w przedgórzu gór Zagros pięcioma rurociągami i zaopatruje pobliskie porty naftowe, takie jak Bandar-e Chomejni oraz Chark. Oprócz tego znajduje się tam port lotniczy oraz politechnika. W porcie działa głębokowodny terminal do załadunku tankowców. Miasto doznało ogromnych zniszczeń podczas wojny iracko-irańskiej (1980-1988), po czym zostało odbudowane w 1988 roku.

Historia

Abadan zostało założone w VIII wieku przez świętego męża Abbadana na początku panowania dynastii Abbasydów (750-1258). Miasto zyskało na znaczeniu jako ważny ośrodek handlowy, będąc portem morskim nad brzegiem Zatoki Perskiej. Było znane z bogatych złóż soli oraz mat wełnianych. Z czasem narastanie delty Szatt al-Arab oddaliło miasto od morza, co przyczyniło się do jego upadku, przekształcając je w dużą wieś. Przez wiele lat toczył się spór między Imperium Osmańskim a Persją o kontrolę nad miastem, aż ostatecznie w 1847 roku Abadan został zdobyty przez Persję. Po odkryciu złóż ropy naftowej w Chuzestanie w 1908 roku, miasto praktycznie odrodziło się. W 1909 roku Angielsko-Perska Spółka Naftowa zbudowała w Abadan rafinerię, która rozpoczęła działalność w 1913 roku. Do 1956 roku gospodarka miasta opierała się głównie na przetwórstwie ropy naftowej oraz przemyśle stoczniowym. Zespół rafineryjny był zasilany przez sieć rurociągów biegnących z pól naftowych na południu, a trasy rurociągów były stopniowo rozbudowywane do Teheranu i Szirazu.

W późnych latach siedemdziesiątych rafineria w Abadan była prawdopodobnie największą rafinerią na świecie.

W 1980 roku miasto zostało niemal całkowicie zniszczone w wyniku inwazji Iraku na Chuzestan. Irakijczykom nie udało się zdobyć Abadanu, jednak liczne bombardowania oraz ostrzał artyleryjski zniszczyły rafinerię oraz całe miasto.

Po zakończeniu wojny irańsko-irackiej w 1988 roku, rafineria w Abadan została ponownie uruchomiona, choć na mniejszą skalę. Odbudowano zakłady i rozpoczęto produkcję petrochemiczną. W 1993 roku port w mieście został ponownie otwarty.