Aba Kowner

Aba Kowner (hebr. אבא קובנר; urodzony 14 marca 1918 w Oszmianie, zmarł 25 września 1987 w kibucu En ha-Choresz) był żydowskim poetą i prozaikiem, który tworzył w języku hebrajskim. Był syjonistą, aktywnym działaczem ruchu oporu w czasie II wojny światowej, liderem Zjednoczonej Organizacji Partyzanckiej (Fareinigte Partizaner Organizacje), a także dowódcą powstania w getcie wileńskim. Działał w żydowskim ruchu Ha-Szomer Ha-Cair. Był mężem Witki Kowner oraz kuzynem Me’ira Wilnera.

Życiorys

Aba Kowner urodził się w Oszmianie, jednak niedługo później jego rodzina przeniosła się do Wilna, gdzie dołączył do Ha-Szomer Ha-Cair. Po tym, jak Wilno znalazło się pod radziecką okupacją (1940–1941), stał się członkiem podziemnej organizacji. Po zajęciu Litwy przez Niemców (1941) ukrywał się z przyjaciółmi, takimi jak Jurkiem Wilnerem (Arie Wilnerem), Chają Grosman, Edkiem Boraksem, Chumą Godot i Izraelem Nagelem w klasztorze dominikanek klauzurowych w Kolonii Wileńskiej, a następnie wrócił do wileńskiego getta. W grudniu 1941 roku wygłosił odezwę przed przedstawicielami żydowskich organizacji młodzieżowych w Wilnie:

Po wojnie, jako lider organizacji Nakam, planował w Niemczech odwetowe zamachy za Holokaust, które ostatecznie nie zostały zrealizowane. O jednej z jego zamierzonych akcji opowiada film fabularny z 2021 roku pt. „Plan A”. Od 1946 roku aż do swojej śmierci mieszkał w kibucu En ha-Choresz. W 1946 roku poślubił Witkę Kowner, z którą miał dwoje dzieci. Po wojnie był jednym z założycieli organizacji Bricha, która pomagała Żydom w ucieczce z powojennej Polski. Zeznawał w procesie Adolfa Eichmanna oraz brał udział w wojnie o niepodległość Izraela. W 1970 roku otrzymał Nagrodę Izraela w dziedzinie literatury. Zmarł w wieku 69 lat na raka krtani w swoim domu w En ha-Choresz.