Ad esse ad posse valet, a posse ad esse non valet consequentia
Adagio to brzmi: od być do móc zachodzi wynikanie, natomiast od móc do być nie zachodzi. To scholastyczne powiedzenie ilustruje zasadę wynikania modalnego. Oznacza to, że z wypowiedzi asertorycznych dotyczących faktów mogą wynikać wypowiedzi problematyczne odnoszące się do możliwości, lecz nie dzieje się to w przeciwnym kierunku.
Ta zasada została potwierdzona przez współczesny rozwój logiki modalnej i stanowi jeden z jej wczesnych elementów obecnych w myśli logiki oraz filozofii średniowiecznej. Obecnie część twierdząca tego adagium jest uważana za tautologię modalnego rachunku zdań w postaci:
p ⇒ ◊p
czyli {\displaystyle p\Rightarrow \Diamond p}, znaną tradycyjnie jako ab esse ad posse.
Bibliografia
- Jacek Jadacki, Spór o granice języka, Warszawa 2002.
- Stanisław Kamiński, Ab esse ad posse valet, a posse ad esse non valet consequentia, w: Encyklopedia katolicka, t. 1, Lublin 1989.