Aaronios (grecki: Ἀαρώνιος) lub Aaron (Ἀαρών) to nazwy arystokratycznego rodu bizantyjskiego, którego korzenie sięgają XI wieku. Aaroniosowie byli potomkami ostatniego cara bułgarskiego, Iwana Władysława.
Po zgonie Iwana w Dyrrchachium w 1018 roku oraz upadku państwa bułgarskiego, caryca Maria z dziećmi uciekła do Konstantynopola. Cesarz Bazyli II przyjął uchodźców z honorami, obdarzając ich tytułami i posiadłościami. Maria otrzymała tytuł zōstē patrikia, najwyższy tytuł, jaki mogła uzyskać kobieta w Bizancjum, nie będąc żoną cesarza.
Maria miała sześciu synów, z których trzech nie pogodziło się z upadkiem państwa bułgarskiego i postanowiło kontynuować walkę z Bizantyjczykami. Presjan, Ałusijan i Aaron zebrali ocalałe wojska i bronili swoich pozycji wokół góry Tomor. Po pewnym czasie Bizancjum zmusiło ich do kapitulacji, po czym dołączyli do matki na dworze w Konstantynopolu. Wszyscy trzej zostali obdarzeni tytułami oraz godnościami wojskowymi lub cywilnymi.
Pomimo dobrego traktowania przez Greków, Presjan i Ałusijan angażowali się w antybizantyjskie spiski i rewolt. Presjan dwukrotnie brał udział w antycesarskich spiskach: pierwszy raz w 1026 roku, przeciwko Konstantynowi VIII, a drugi raz w 1029 roku, spiskując przeciwko Romanowi III. Bizantyjczykom udało się stłumić oba spiski, a w 1030 roku Presjan został zmuszony do wstąpienia do klasztoru i wycofania się z życia publicznego. Ałusijan wystąpił przeciwko Bizancjum znacznie później, bo w 1040 roku, kiedy to uciekł do bułgarskich powstańców dowodzonych przez Piotra Deliana. Rewolta zakończyła się jednak klęską, choć Ałusijanowi udało się przekonać Greków, wydając im Deliana.
Inaczej potoczyły się losy Aarona, od którego wywodzi się nazwa rodu. Dzięki wiernej służbie, zyskał on i jego potomkowie uznanie cesarskie. Kariera Aarona rozpoczęła się w 1047 roku, kiedy to został gubernatorem Iberii. W 1059 roku rządził Mezopotamią, a prawdopodobnie także Anią i Edessą. Jego syn Teodor był zarządcą Taronu i poległ w 1056 roku w walkach z Turkami. Inny przedstawiciel rodu, również o imieniu Aaron, był gubernatorem Mezopotamii od 1112 roku. Na dworze cesarskim żył także dostojnik o imieniu Radomir Aaron, ale nie wiadomo, czy był on jednym z potomków Aarona, czy też tak nazywano po prostu Radomira, jednego z synów carycy Marii.
Aaroniosowie mieli bliskie związki z Komnenami. Katarzyna, córka Marii i Iwana Władysława, została żoną Izaaka I Komnena. Aleksy I Komnen poślubił natomiast Irenę Dukainę, wnuczkę Trajana, brata Aarona. Relacje Aaroniosów z Komnenami pogorszyły się w 1107 roku, gdy część rodu wzięła udział w spisku przeciwko Aleksy I, co doprowadziło do ich wygnania. Dalsze losy Aaroniosów pozostają niejasne. Wiadomo, że na dworze bizantyjskim za czasów Manuela I służył Izaak Aaron z Koryntu, ale nie jest pewne, czy pochodził on z rodu Aarona. Podobnie jest z Aleksym Aaronem, ambasadorem cesarskim, który w 1393 roku odwiedził dwory władców ruskich.
Przypisy
Bibliografia
- Wasilewski Tadeusz, Historia Bułgarii, Wrocław, Ossolineum, 1988
- Kazhdan Alexander, The Oxford Dictionary of Byzantium, Wydawnictwo Uniwersytetu Oxford, 1991