Aaron Ben Eliasz

Aaron Ben Eliasz (hebr. ‏אהרון בן אליהו האחרון‎, ur. 1328/1330 lub około 1300, zm. 1369 w Konstantynopolu) był żydowskim uczonym, poetą, egzegetą oraz halachistą, a także najważniejszym przedstawicielem filozofii karaimskiej.

Urodził się w Nikomedii lub Kairze. Większą część swojego życia spędził w Azji Mniejszej, a od około 1350 roku mieszkał w Konstantynopolu.

Twórczość

Posiadał dogłębną wiedzę na temat Talmudu, literatury rabinicznej oraz teologii islamskiej. Był zwolennikiem ściśle przestrzegania wszystkich micwot oraz dosłownej interpretacji pism.

Napisał trylogię, która składa się z Ec ha-Chajim (Drzewo Życia), Gan Eden oraz Keter Tora (Korona Tory).

Pierwsza część jego dzieła porusza istotę religii i jest świadomym naśladownictwem Przewodnika błądzących (More newuchim) autorstwa Mojżesza Majmonidesa, jednak w zamyśle stanowi jej przeciwwagę. Aaron Ben Eliasz broni podstawowych teorii Kalamu, które zostały skrytykowane przez Majmonidesa, twierdząc, że są one zgodne z nauczaniem biblijnym, a zatem mają żydowskie pochodzenie, podczas gdy system Arystotelesa jest obcy Judaizmowi, zarówno w kwestii genezy, jak i podstawowych teorii. Gdy Majmonides ogranicza działanie Opatrzności Bożej, obejmujące wszystkie byty, tylko do rodzaju ludzkiego, ustępuje na rzecz arystotelizmu, zaprzeczając doktrynie biblijnej. Mimo że broni prawdy o powszechności działania Opatrzności, karaimski filozof nie odrzuca uznania w dużej mierze za prawdziwej teorii determinacji astralnej, która wskazuje na wpływ gwiazd na byty ziemskie.

Druga księga bada zasady prawa karaimskiego, natomiast ostatnia część jest komentarzem do Pięcioksięgu, opartym na dosłownej interpretacji tekstu.

Przypisy