Aalborg

Aalborg, znane również jako Ålborg (wym. [ˈʌlb̥ɒːˀ], posłuchaj), to miasto w Danii oraz siedziba gminy o tej samej nazwie. W duńskim języku używane są dwie równoważne formy zapisu: Aalborg i Ålborg.

Jest to czwarte co do wielkości miasto w Królestwie Danii, ustępujące jedynie Kopenhadze, Aarhus i Odense, a także drugie pod względem wielkości na Półwyspie Jutlandzkim. Aalborg znajduje się w najwęższej części fiordu Limfjorden, który łączy Morze Północne z cieśniną Kattegat, oddzielając jednocześnie północną część Jutlandii – Nørrejyske Ø – od reszty lądu.

Aalborg pełni rolę portu morskiego oraz jest siedzibą biskupstwa luterańskiego oraz lokalnych władz administracyjnych w regionie Jutlandia Północna.

Okolice

Okolice Aalborga charakteryzują się krajobrazem typowym dla północnej Jutlandii. Na zachód od cieśniny Limfjorden znajduje się nieregularne jezioro z niskimi, bagnistymi brzegami oraz licznymi wyspami. Na północnym zachodzie rozciąga się bagno Store Vildmose, a na południowym wschodzie – Lille Vildmose. Store Vildmose zostało osuszone na początku XX wieku i przystosowane do celów rolniczych, stanowiąc największe torfowiska w Danii.

Historia

Już w XI wieku Aalborg był ważnym ośrodkiem handlowym, a nazwa miasta pojawiła się na monetach wybitych w 1040 roku. Miasto uzyskało prawa miejskie w 1342 roku. Luterańska metropolia biskupia została założona w 1554 roku, wcześniej istniało tutaj biskupstwo katolickie. W XVI wieku miasto było świadkiem brutalnych walk podczas wojen religijnych; w 1628 roku zostało splądrowane przez wojska Wallensteina. W 1864 roku, podczas wojny austriacko-prusko-duńskiej, Aalborg został zdobyty przez Prusaków 10 lipca, co doprowadziło do zajęcia całej Jutlandii aż do Skagen.

W latach 80. XIX wieku Aalborg liczyło 15 tysięcy mieszkańców i prowadziło intensywny handel z Anglią, Szwecją i Norwegią. W mieście istniały warsztaty stoczniowe, szkoła katedralna, gimnazjum, szkoła żeglarska, giełda oraz biblioteka publiczna. Na początku XX wieku liczba ludności przekroczyła 20 tysięcy, a miasto rozwijało się dynamicznie. W latach 20. XX wieku Aalborg miał już 42,8 tysiąca mieszkańców, którzy znajdowali zatrudnienie w rybołówstwie, stoczniach oraz w fabrykach wyrobów tytoniowych i alkoholowych.

Gospodarka

Aalborg jest dynamicznie rozwijającym się ośrodkiem przemysłowo-handlowym. Gospodarka regionu koncentruje się na produkcji cementu i stali, przemyśle stoczniowym oraz eksporcie zboża i ryb.

Wśród znanych produktów regionalnych wyróżniają się wódki Aalborg Akvavit, produkowane przez Aalborskie Zakłady Spirytusowe. Miasto zyskuje także na znaczeniu jako ośrodek przemysłu telekomunikacyjnego, co w dużej mierze wynika z działalności lokalnego uniwersytetu.

Edukacja

W Aalborgu znajduje się Uniwersytet Aalborski, a także szkoła dziesięcioletnia, technikum, gimnazjum, seminarium nauczycielskie oraz szkoła dla dzieci z niepełnosprawnościami. Dodatkowo znajdują się tutaj m.in. konserwatorium muzyczne i akademia informatologii.

Transport

Na cieśninie Limfjorden znajdują się dwa mosty (jeden drogowy z dwoma pasami ruchu, przejściem dla pieszych oraz drogą rowerową, a drugi kolejowy dla jednotorowej linii; oba mosty są zwodzone) łączące Aalborg z Nørresundby, co sprawia, że oba miasta tworzą praktycznie jedną całość. Dodatkowo, wschodnia część miasta jest połączona z podziemnym tunelem zbudowanym w 1969 roku, który jest częścią międzynarodowej drogi E45.

Aalborg ma połączenia kolejowe z Hjørring, Frederikshavn i Skagen na północy oraz z Aarhus na południu, skąd odchodzą linie do Niemiec i przez Fionię do Kopenhagi (zob. Danske Statsbaner). Stacje kolejowe to Aalborg (dworzec) oraz Aalborg Vestby.

Miasto dysponuje dobrym i bezpiecznym portem morskim, chociaż jego dostępność jest ograniczona.

Przez Aalborg przechodzą międzynarodowe trasy europejskie E39 i E45, będąca przedłużeniem niemieckiej autostrady A7.

W Nørresundby znajduje się port lotniczy Aalborg, który oferuje połączenia krajowe i międzynarodowe. Port Aalborski zajmuje powierzchnię 110 ha i jest trzecim co do wielkości portem w Danii.