Sturmpanzerwagen A7V
Sturmpanzerwagen A7V to czołg, który był używany przez Armię Cesarstwa Niemieckiego podczas I wojny światowej.
Historia
W Niemczech myślenie o stworzeniu opancerzonego pojazdu gąsienicowego zaczęło się już na początku wojny. Armia niemiecka zainteresowała się tym pomysłem, jednak z powodu braku odpowiedniego podwozia gąsienicowego, skoncentrowano się na samochodach pancernych. W 1915 roku stało się jasne, że pojazdy te nie są w stanie skutecznie przełamać okopów wroga, co skłoniło do prób skonstruowania gąsienicowej wersji samochodu pancernego Marienwagen. Początkowo planowano wymianę tylko tylnych kół na gąsienice, jednak w październiku 1916 roku zdecydowano się również na wymianę przednich kół. W marcu 1917 roku zakończono budowę kadłuba pancernego i przygotowano plany dotyczące uzbrojenia, ale projekty te okazały się nieopłacalne.
W tym czasie brytyjski czołg Mark I odniósł sukces na polu bitwy, co spowodowało, że Niemcy, dotychczas korzystający z czołgów zdobycznych, zaczęli szybko opracowywać własną wersję. W podobny sposób jak Francuzi, postanowiono wykorzystać gąsienice ciągnika Holt, a jako doradcę zaproszono Leo Steinera, niemieckiego przedstawiciela firmy Holt. Pierwotny projekt nazwano Geländespanzerwagen, a jego waga wynosiła 30 ton. Był on wyposażony w dwa działa (jedno z przodu, drugie z tyłu) oraz karabiny maszynowe po bokach. Zaplanowano silnik o mocy 100 koni mechanicznych, który miał osiągać prędkość 12 km/h na drodze i 6 km/h w terenie, jednak plan ten okazał się nierealny z uwagi na trudne warunki terenowe frontu.
W rozwój projektu zaangażował się inżynier Joseph Vollmer, a Steiner pracował nad udoskonaleniem gąsienic Holta, co pozwoliło na „drugie życie” projektu. W kwietniu 1917 roku rozwiązania techniczne były gotowe, a 14 maja zatwierdzono drewniany prototyp czołgu po kontroli. 1 grudnia 1917 roku zamówiono 100 maszyn nazwanych Sturmpanzerwagen A7V, jednak zaledwie 20 z nich zostało ukończonych z powodu ograniczonych możliwości produkcyjnych niemieckiego przemysłu zbrojeniowego.
Specyfikacja techniczna
Czołgi A7V produkowane przez Daimler-Motoren-Gesellschaft różniły się szczegółami konstrukcyjnymi, co powodowało, że ich masa wahała się od 30 do 33 ton. Pojazd miał długość 8 metrów i był napędzany dwoma centralnymi silnikami benzynowymi o mocy 100 KM (74,6 kW). Gąsienice miały długość 4,5 metra, a każdy tor składał się z 15 kół nośnych. Ze względu na niski prześwit wynoszący zaledwie 20 centymetrów, poruszanie się po miękkim terenie było bardzo trudne. Czołg mógł pokonać jedynie rowy o szerokości 2,2 metra oraz przeszkody o wysokości 0,5 metra. A7V miał być mobilną fortecą wspierającą piechotę, ale zbyt mało uwagi poświęcono jego mobilności. Z przodu zamontowano jedno działo Maxim-Nordenfelt kal. 57 mm, a po bokach i z tyłu umieszczono w sumie sześć karabinów maszynowych MG08 kal. 7,92 mm. Zbiorniki mieściły 500 litrów paliwa, a załoga składała się z 18 żołnierzy: dowódcy, kierowcy, dwóch mechaników (prawy i lewy silnik), celowniczego działa, ładowniczego działa oraz dwunastu żołnierzy obsługujących karabiny maszynowe.
Zastosowanie
A7V po raz pierwszy został użyty 21 marca 1918 roku podczas walk w rejonie kanału St. Quentin. Choć podniósł morale niemieckich żołnierzy, nie przyniósł większych korzyści. Pierwsza bitwa pancerna miała miejsce 24 kwietnia, kiedy to trzy A7V starły się z dwoma „żeńskimi” i jednym „męskim” czołgiem Mark IV. Początkowo jeden z A7V zmusił dwa „żeńskie” Mark IV do odwrotu, ale „męski” Mark IV ostrzelał go swoim działem kal. 57 mm i zaatakował dwa pozostałe A7V, zmuszając je do odwrotu. Tego samego dnia wszystkie 18 dostępnych A7V wzięło udział w walkach, ale bez większego sukcesu; jeden z nich został zdobyty przez Australijczyków i nazwany Mephisto. W niektórych publikacjach pojawiają się informacje, że po zakończeniu I wojny światowej Francja przekazała kilka zdobycznych maszyn Polsce, która miała z nich korzystać w 1920 roku podczas wojny polsko-bolszewickiej, jednak brak dowodów na potwierdzenie tej tezy.
Po wojnie
Po I wojnie światowej zbudowano co najmniej dwa dodatkowe czołgi A7V. Ich dach był bardziej pochylony, a uzbrojenie różniło się od standardowego A7V. Zamiast działa i karabinów maszynowych po bokach, pojazdy te były wyposażone w obrotowe wieże z karabinem maszynowym w każdym narożniku. Freikorps używał tych czołgów w 1919 roku do tłumienia zamieszek w Berlinie.