A mari usque ad mare
A mari usque ad mare (łac. od morza do morza) to łacińskie wyrażenie pochodzące z psalmu 72,8: Et dominabitur a mari usque ad mare et a flumine usque ad terminos orbis terrarum, co w języku polskim oznacza: „I panować będzie od morza do morza, od Rzeki aż po krańce ziemi.”
Biblia
Psalm 72, będący ostatnim psalmem drugiej części Księgi Psalmów, przypisany jest Salomonowi. Opisuje on królestwo Mesjasza, któremu poddany będzie cały świat. Jego władza rozciągać się będzie od morza do morza i trwać wiecznie, jak słońce oraz księżyc, przez wszystkie pokolenia. Będzie to czas triumfu nad złem, miłosierdzia oraz obfitości.
Motto Kanady
Wyrażenie A mari usque ad mare jest dewizą Kanady, odzwierciedlającą rozległe terytorium tego państwa, które rozciąga się od morza do morza – od Atlantyku do Pacyfiku. Pierwsze udokumentowane użycie tego zwrotu w kontekście Kanady wiąże się z Samuelem Leonardem Tilley, politykiem z Nowego Brunszwiku, który zaproponował użycie terminu „dominion” w odniesieniu do Kanady podczas uchwalania Ustawy o Brytyjskiej Ameryce Północnej w 1867 roku. Kanada geograficznie rozciągała się od oceanu do oceanu dopiero od 1871 roku, kiedy do Konfederacji dołączyła Kolumbia Brytyjska.
Wyrażenie a mari usque ad mare zostało ponownie przywołane przez Georga Monro Granta, sekretarza Sandforda Fleminga oraz duchownego prezbiteriańskiego. W 1873 roku opublikował on książkę „Ocean to Ocean”, będącą relacją z jego podróży po kraju. Jego prawnuk, Michael Ignatieff, w swojej książce „True Patriot Love: Four Generations in Search of Canada” sugeruje, że Grant używał tego zwrotu jako wsparcia dla budowy Kanadyjskiej Kolei Pacyficznej.
Po raz pierwszy motto zostało oficjalnie użyte w 1906 roku, kiedy to wygrawerowano je na głowicy buławy Zgromadzenia Legislacyjnego nowo utworzonej prowincji Saskatchewan. Joseph Pope, ówczesny podsekretarz stanu, prawdopodobnie poznał to wyrażenie w tym kontekście. W 1919 roku został członkiem czteroosobowego komitetu powołanego przez rząd federalny, którego celem było opracowanie nowego projektu godła państwowego. Przyjął jego propozycję motta, które zostało włączone do godła. 21 kwietnia 1921 roku projekt został zatwierdzony przez Gabinet Ministrów, a 21 listopada przez króla Jerzego V w królewskiej proklamacji. W tej formie jako część godła, motto możemy obecnie znaleźć na oficjalnych dokumentach państwowych, banknotach oraz na okładce paszportu.
W 2006 roku, z okazji setnej rocznicy pierwszego oficjalnego użycia motta, przywódcy trzech północnych terytoriów Kanady (Jukon, Terytoria Północno-Zachodnie oraz Nunavut) zaapelowali o jego zmianę, aby uwzględnić trzeci akwen, z którym graniczy Kanada – Ocean Arktyczny. Zasugerowano dwie wersje: A mari ad mare ad mare (od morza do morza do morza) oraz A mari usque ad maria (od morza do mórz). Mimo że do lutego 2022 roku motto nie zostało zmienione, często używane jest w rozszerzonej formie w codziennym języku.
Polska
Obecność dewizy a mari usque ad mare w Polsce można dostrzec w dwudziestoleciu międzywojennym. Przyjęła ona wówczas formę doktryny Międzymorza, forsowanej przez Józefa Piłsudskiego. Współczesnym kontynuatorem tej idei jest międzynarodowa inicjatywa gospodarczo-polityczna Trójmorze.
Uniwersytet w Nicei
Na fasadzie Śródziemnomorskiego Centrum Uniwersyteckiego (Centre universitaire méditerranéen, CUM) znajduje się inskrypcja DOMINABITVR A MARI VSQVE AD MARE.