A lyga

A lyga to najwyższa klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich na Litwie, która stanowi główny szczebel centralny (I poziom ligowy). Liga została założona w 1990 roku i jest zarządzana przez Narodowe Stowarzyszenie Klubów Piłkarskich (lit. Nacionalinė futbolo klubų asociacija, NFKA), a wcześniej podlegała Litewskiemu Związkowi Piłki Nożnej (LFF). Rywalizacja toczy się co sezon i obejmuje 8 najlepszych klubów piłkarskich w kraju. Zwycięzca ligi zdobywa tytuł Mistrza Litwy, natomiast najsłabsze zespoły są relegowane do I ligi (II ligi litewskiej).

Historia

Mistrzostwa Litwy w piłce nożnej odbywają się od 1990 roku, a ich historia sięga przed rozpadem ZSRR w 1991 roku. Od 1922 roku organizowano mistrzostwa Litwy corocznie, z wyjątkiem sezonu 1940/1941, kiedy to rozgrywki zostały wstrzymane z powodu radzieckiej okupacji. W czasie II wojny światowej, po wkroczeniu wojsk niemieckich, odbyły się dwa sezony. W latach 1945-1989 najsilniejsze kluby Litewskiej SRR, takie jak Žalgiris Wilno, Atlantas Kłajpeda i Inkaras Kowno, brały udział w krajowych mistrzostwach ZSRR. Po reaktywacji Litewskiego Związku Piłki Nożnej w 1990 roku, przywrócono mistrzostwa Litwy. Do 1999 roku liga funkcjonowała w systemie „jesień-wiosna”, natomiast od 1999 roku rozgrywki odbywają się w systemie „wiosna-jesień” z podziałem na 4 rundy. W 2013 roku w lidze grało 9 drużyn, od 2014 roku – 10 drużyn, a od 2016 roku – 8 drużyn, aż w 2020 roku liczba spadła do 6 drużyn. W 2021 roku liczba zespołów zwiększyła się ponownie do 10.

System rozgrywek

Aktualny format ligi, zakładający podział rozgrywek na 4 koła, funkcjonuje od sezonu 2000.

Rozgrywki składają się z 36 kolejek spotkań, które odbywają się w systemie kołowym. Każda para drużyn gra ze sobą cztery mecze – dwa u siebie i dwa na wyjeździe. Od 2021 roku w lidze uczestniczy 10 zespołów, a w przeszłości liczba ta wahała się od 6 do 16. Drużyna, która wygra mecz, zdobywa 3 punkty (przed sezonem 1994/95 przyznawano 2 punkty za zwycięstwo), 1 punkt za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po zakończeniu rozgrywek oznacza zdobycie tytułu Mistrza Litwy w piłce nożnej. Mistrz Litwy uzyskuje kwalifikację do eliminacji Ligi Mistrzów UEFA. Drużyny zajmujące drugie i trzecie miejsce mają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Zwycięzca Pucharu Litwy startuje w eliminacjach do Ligi Konferencji Europy UEFA, a jeśli zdobywca krajowego pucharu zajmie pierwsze miejsce w lidze, to również czwórka drużyn z klasyfikacji końcowej ma szansę na udział w eliminacjach do Ligi Konferencji Europy. Ostatnie miejsce w tabeli skutkuje spadkiem do I ligi, a przedostatnia drużyna walczy w barażach play-off z drugą drużyną I ligi o utrzymanie w najwyższej klasie rozgrywkowej.

W przypadku równej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest w oparciu o wyniki dwumeczu pomiędzy drużynami. Jeśli to nie przynosi rozstrzygnięcia, brana jest pod uwagę różnica bramek w bezpośrednim meczu, następnie ogólny bilans bramkowy w sezonie, liczba zdobytych bramek, a ostatecznie losowanie.

Skład ligi w sezonie 2022

Lista sezonów

Statystyka

Tabela medalowa

Mistrzostwo Litwy zdobyło do tej pory 14 różnych drużyn, z czego 8 z nich sięgnęło po tytuł po wprowadzeniu aktualnych zasad rozgrywek w sezonie 1990.

Stan po zakończeniu sezonu 2023.