9S18
9S18 (ros. 9С18, 9С18 «Купол», w kodzie NATO Tube Arm) to rosyjski radar trójwspółrzędny działający w zakresie fal centymetrowych. Jego głównym celem jest obserwacja okrężnej lub sektorowej przestrzeni powietrznej, co jest istotne zarówno dla obrony powietrznej, jak i dla kontroli ruchu powietrznego. Radaru używa się do wykrywania oraz wskazywania celów powietrznych dla systemów przeciwlotniczych 9K37 Buk i 9K330 Tor.
Historia
W 1977 roku rozpoczęto prace nad nową stacją radarową, prowadzone niezależnie od rozwoju systemu 9K37 Buk. Zespół konstruktorów z Instytutu Badawczo-Rozwojowego Przyrządów Pomiarowych, pod kierownictwem Aleksandra Pawłowicza Wietoszko, miał na celu stworzenie radaru, który zabezpieczałby przestrzeń powietrzną na poziomie dywizji. Do budowy zastosowano podwozie z systemu 2K11 Krug, różniące się od tego używanego w systemie Buk. W trakcie prac dostosowano radar do komunikacji z mobilnym stanowiskiem dowodzenia 9S470, które koordynuje działanie systemu 9K37 Buk. Produkcja seryjna radaru rozpoczęła się w Zakładach Mechanicznych w Uljanowsku.
Po wprowadzeniu systemu Buk do służby, armia ZSRR zażądała jego ulepszenia, aby poprawić skuteczność w zwalczaniu rakiet manewrujących i śmigłowców, zwiększyć prawdopodobieństwo zniszczenia celów oraz umożliwić zwalczanie operacyjno-taktycznych rakiet balistycznych. W nowej wersji radaru wprowadzono antenę fazową, a całość zamontowano na podwoziu GM-567M, które było jednorodne z systemem Buk. Zmodernizowany radar wszedł do służby w 1983 roku.
Opis techniczny
Stacja radarowa początkowo była zamontowana na zmodyfikowanym podwoziu samobieżnym „Obiekt 124” z rodziny SU-100P. Po modyfikacji przeniesiono ją na gąsienicowe podwozie GM-567M, a całość waży 28,5 tony. Obrót anteny jest realizowany przez system hydrauliczny, który ma wsparcie w postaci systemu elektrycznego. Pełny obrót anteny może zająć od 4,5 do 18 sekund, w zależności od ustawień. Przy zawężonym sektorze do 30°, czas przeszukiwania wynosi od 2,5 do 4,5 sekundy. Radar jest w stanie wykrywać cele powietrzne z odległości 110-120 km, a przy niskim pułapie (około 30 metrów) działa z odległości do 45 km. Trzyosobowa załoga potrafi przekształcić radar z pozycji marszowej do bojowej w 5 minut, a z trybu czuwania do pracy bojowej w 20 sekund. Pojazd z radarem jest autonomiczny, dysponując własnym systemem zasilania, nawigacji oraz łączności.
Wykorzystanie bojowe
Stacja radarowa znalazła zastosowanie podczas agresji Rosji na Ukrainę. Portal Oryx potwierdza zniszczenie co najmniej dwóch stacji radarowych 9S18. Dodatkowo, 30 sierpnia 2023 roku, w rejonie Swatowa, jednostka rozpoznania Głównego Zarządu Wywiadu Ministerstwa Obrony Ukrainy, we współpracy z żołnierzami sił specjalnych, zniszczyła zestaw przeciwlotniczy systemu Buk, w skład którego wchodził radar 9S18.