9K116 Bastion

System 9K116 Bastion to radziecki zestaw przeciwpancerny, który składa się z aparatury kierującej oraz wystrzeliwanego z armaty czołgowej pocisku przeciwpancernego 9M117 (oznaczenie NATO: AT-10 Stabber). Wśród wariantów tego systemu znajdują się także 9K116 Kastet, 9K116 Baszta oraz 9K116-1 Szeksna.

9M117

Pocisk 9M117 wszedł do służby w 1981 roku i ma kaliber 100 mm. W przedniej części pocisku znajduje się przedział z elektroniką oraz napędy sterów, a za nim umieszczony jest ładunek kumulacyjny. Tylna część pocisku zawiera silnik marszowy oraz sensory wykrywające promieniowanie laserowe. Do tej części przymocowane są również rozkładane stabilizatory o rozpiętości 255 mm. Pocisk 9M117 jest naprowadzany na cel za pomocą modulowanej wiązki laserowej emitowanej przez dalmierz laserowy.

Wersją zmodyfikowaną pocisku 9M117 jest 9M117M, która została wprowadzona w 1993 roku. Pocisk ten posiada dwa ładunki kumulacyjne: pierwszy służy do detonacji pancerza reaktywnego, a drugi do przebicia zasadniczego pancerza. W 2005 roku wprowadzono kolejną wersję, 9M117M1, która charakteryzuje się zwiększonym zasięgiem oraz lepszą przebijalnością pancerza.

Pociski 9M117 i 9M117M mogą być wystrzeliwane w trzech trybach:

Podstawowy – wiązka laserowa pokrywa się z linią celowania, a lufa jest ustawiona pod niewielkim kątem. Po wystrzeleniu pocisku, unosi się on nad linią celowania, a następnie po kilkuset metrach opada, wchodząc w wiązkę lasera.
Z przewyższeniem wiązki laserowej – wiązka laserowa i lufa mają niewielki kąt podniesienia. Pocisk leci około 5 m nad ziemią (3 m nad linią celowania). Kiedy odległość pocisku do celu spada poniżej 500 m, wiązka laserowa jest obniżana i pokrywa się z linią celowania. W tym trybie cel nie jest podświetlany przez cały czas ataku, co zmniejsza jego szansę na skuteczne uniknięcie trafienia.
Zapasowy – wiązka laserowa i lufa armaty są równoległe do osi celowania. Główną wadą tego trybu jest większe ryzyko uderzenia pocisku w ziemię, natomiast zaletą jest minimalna odległość odpalenia wynosząca jedynie 100 m. Ten tryb stosowany jest do atakowania celów z odległości poniżej 1000 m.

9K116 Bastion

Prace nad zestawem 9K116 Bastion rozpoczęły się około 1980 roku. Głównym celem było skonstruowanie pocisku kierowanego, który można by wystrzeliwać z armaty czołgowej D-10T2S, zainstalowanej w czołgu T-55. Zestaw ten obejmuje celownik 1K13 z dalmierzem laserowym oraz pocisk 9M117 połączony z łuską naboju 100 mm. Cały nabój nosi oznaczenia ZUBK-10-1 (z pociskiem 9M117) oraz ZUBK-10M-1 (z pociskiem 9M117M). Ze względu na brak stabilizacji celownika, strzelanie może być przeprowadzane jedynie z pozycji stałych. Czołgi T-55 AM2B mają w jednostce ognia 6 pocisków 9M117.

9K116 Kastet

Zestaw 9K116 Kastet został wprowadzony do użytku około 1985 roku. Składa się on z celownika z dalmierzem laserowym oraz pocisku 9M117 połączonego z łuską naboju 100 mm armaty przeciwpancernej MT-12. Cały nabój ma oznaczenie ZUBK-10 (z pociskiem 9M117) oraz ZUBK-10M (z pociskiem 9M117M).

9K116 Baszta

Zestaw 9K116 Baszta wdrożono około 1983 roku. Celem jego opracowania było stworzenie pocisku wystrzeliwanego z armaty czołgowej 2A70, znajdującej się w BMP-3. Zestaw ten składa się z celownika 1K13-2 z dalmierzem laserowym oraz pocisku 9M117 połączonego z łuską naboju 100 mm. Cały nabój nosi oznaczenia ZUBK-10-3 (z pociskiem 9M117) oraz ZUBK-10M-3 (z pociskiem 9M117M).

9K116-1 Szeksna

Zestaw 9K116-1 Szeksna został wprowadzony około 1985 roku. Jego celem było skonstruowanie pocisku wystrzeliwanego z armaty czołgowej 2A20, zainstalowanej w czołgu T-62. Zestaw ten zawiera celownik 1K13-2 z dalmierzem laserowym oraz pocisk 9M117 połączony z łuską naboju 115 mm. Oznaczenia całego naboju to ZUBK-10-2 (z pociskiem 9M117) oraz ZUBK-10M-2 (z pociskiem 9M117M).

Dane taktyczno-techniczne

Pocisk 9M117:

kaliber: 100 mm
masa: 18,4 kg (ppk)
długość: 1084 mm
zasięg: 100–4000 m
prędkość średnia: 375 m/s
przebijalność: 275 mm (600 mm przez pancerz niereaktywny)

Pocisk 9M117M:

masa: 18,4 kg (ppk)
długość: 1106 mm (lub 1140 mm)
zasięg: 100–4000 m (lub 100–5500 m)
prędkość średnia: 375 m/s
przebijalność: 550 mm (550 mm przez pancerz reaktywny; 750 mm przez pancerz niereaktywny)

Pocisk 9M117M1:

zasięg: 100–6000 m
przebijalność: 750 mm przez pancerz reaktywny; 850 mm przez pancerz niereaktywny

Przypisy

Bibliografia

Zygmunt Czarnotta, Zbigniew Moszumański. Przeciwpancerne pociski kierowane do armat czołgowych. „Raport-wto”. 1998. nr 4. s. str. 18-22. ISSN 1479-270X.