98 dywizjon artylerii ciężkiej (98 dac) to pododdział artylerii ciężkiej Wojska Polskiego w okresie II RP.
Nie był on częścią pokojowej struktury organizacyjnej wojska. Dywizjon został utworzony w ostatnich dniach sierpnia 1939 roku na podstawie baterii 20 dywizjonu artylerii ciężkiej (II RP) (w czasie pokoju) przez 9 pułk artylerii ciężkiej dla Armii „Modlin”.
== 98 dac w kampanii wrześniowej ==
=== Mobilizacja ===
98 dywizjon artylerii ciężkiej typu I został zmobilizowany w ramach mobilizacji alarmowej w dniach od 26 do 29 sierpnia 1939 roku przez 9 pułk artylerii ciężkiej w Włodawie. Podstawą formowania 98 dac stały się obie baterie „pokojowego” 20 dywizjonu artylerii ciężkiej, który istniał od 1938 roku. Dywizjon został skompletowany według etatu, jednak nie otrzymał radiostacji, a zmobilizowane konie i wozy były częściowo nieprzydatne do artylerii ciężkiej. Mobilizacja miała miejsce we wsi Suszno w pobliżu Włodawy. Dowódcą dywizjonu mianowano kpt. Edwarda Chmelika. 4 września 98 dac został załadowany do transportów kolejowych.
=== Działania wojenne ===
Przez Brześć n/Bugiem, Łuków, Dęblin i Jabłonnę-Legionowo 98 dywizjon dotarł do obszaru działań Armii „Modlin”. W trakcie transportu kolumna amunicyjna dywizjonu została zbombardowana podczas przejazdu przez Warszawę na Pradze, co skutkowało stratami w zabitych, rannych oraz w koniach. 3 bateria, po wyładowaniu w Markach, została skierowana do Warszawy, gdzie 6 września zajęła stanowiska ogniowe w Parku Traugutta obok Cytadeli. 6 września dywizjon wyładował się w rejonie Jabłonna Legionowo i nocą zajął stanowiska ogniowe w lesie koło Nieporętu. Punkty obserwacyjne 1 i 2 baterii umieszczono na wzgórzach na południowym brzegu Narwi. 8 września obie baterie ostrzeliwały niemiecką piechotę, która usiłowała sforsować Narew w okolicach Serocka, a punkty obserwacyjne zostały wysunięte do Ryni. 98 dac działał w składzie Grupy Operacyjnej gen. Zulaufa. Wykonując rozkazy, 98 dac przesunął się do lasów w okolicy miejscowości Czarna. 11 i 12 września przemieścił się na szosę Radzymin-Warszawa i zajął stanowiska w północnej części Marek, kierując ogień w stronę Radzymina. Nocą z 13 na 14 września 98 dac odmaszerował do Warszawy. Bateria 2 dołączyła do baterii 3, lokując swój punkt obserwacyjny na wieży kościoła św. Wojciecha. Baterie 2 i 3/98 dac oraz 5/2 pułku artylerii ciężkiej, a także dowództwo 98 dac, stanowiły grupę artylerii ogólnego wsparcia kpt. Chmelika na północnym pododcinku odcinka „Warszawa-Zachód”. Bateria 1/98 dac zajęła stanowiska ogniowe w Łazienkach i była przeznaczona do ogólnego wsparcia w pododcinku południowym odcinka „Warszawa-Zachód”. Do momentu kapitulacji stolicy baterie 98 dac wspierały ogniem własną piechotę, ostrzeliwując koncentrację niemieckich jednostek z własnych obserwacji oraz na rozkaz dowództwa artylerii Armii „Warszawa”. Po kapitulacji stolicy część karabinów i pistoletów została zakopana na stoku Cytadeli przy ul. Czarnieckiego.
== Struktura organizacyjna i obsada etatowa ==
Dowódca dywizjonu — kpt. Edward Chmelik
Adiutant dywizjonu – ppor. Alojzy Klimek
Oficer zwiadowczy – ppor. rez. inż. Władysław Kozakiewicz
Dowódca 1 baterii — kpt. Tadeusz Dąbrowski
Oficer zwiadowczy – plut. pchor. Jurewicz
Oficer ogniowy – ppor. rez. mgr Franciszek Stemler
Dowódca 2 baterii — kpt. Edward Niemesz
Oficer zwiadowczy – ppor. Witold Twardowski
Oficer ogniowy – ppor. rez. Karol Tajchert
Dowódca 3 baterii — kpt. Jan Maziarz
Oficer zwiadowczy – ppor. Stefan Buczyński
Oficer ogniowy – ppor. rez. inż. Janusz Krotkiewicz
== Przypisy ==
== Bibliografia ==
Karol Lucjan Galster: Księga Pamiątkowa Artylerii Polskiej 1914-1939. Londyn: 1975.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5. OCLC 674626774.
Andrzej Szczepański: 9 Pułk Artylerii Ciężkiej. Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt 69. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 1998. ISBN 83-87103-57-8.