93 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza
93 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza, znany również jako Batalion Graniczny Lubuskiej Brygady WOP oraz Batalion Graniczny Pomorskiej Brygady WOP w Słubicach, był samodzielnym pododdziałem Wojsk Ochrony Pogranicza, który pełnił służbę na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na podstawie rozkazu MBP nr 043/org z dnia 3 czerwca 1950 roku, z 10 Brygady Ochrony Pogranicza utworzono 9 Brygadę Wojsk Ochrony Pogranicza. Od 1 stycznia 1951 roku, 34 batalion w Słubicach został przemianowany na 93 batalion WOP.
We wrześniu 1951 roku, sztab batalionu oraz 44 strażnicę WOP przeniesiono z powodu zbyt dużych koszar do wyremontowanych budynków przy ulicy 3 Maja.
W 1956 roku rozwiązano 94 Batalion WOP, a jego strażnice przekazano 93 batalionowi.
W 1976 roku batalion został rozwiązany, a w jego miejsce zorganizowano sekcje zwiadu, kompanie odwodowe oraz grupy zabezpieczenia techniczno–kwatermistrzowskiego.
Po wprowadzeniu stanu wojennego, batalion został odtworzony w Słubicach.
W listopadzie 1989 roku zlikwidowano Lubuską Brygadę WOP, a batalion w Słubicach przeszedł pod podporządkowanie Pomorskiej Brygady WOP.
Zarządzeniem nr 012 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 7 maja 1991 roku, dotyczącego rozwiązania jednostek WOP oraz utworzenia jednostek organizacyjnych Straży Granicznej, Minister Spraw Wewnętrznych polecił z dniem 16 maja 1991 roku rozwiązanie Batalionu Granicznego Pomorskiej Brygady WOP w Słubicach, który według etatu nr 44/0101 miał stan osobowy wynoszący 714 żołnierzy i 7 pracowników cywilnych w okresie „W” oraz 502 żołnierzy i 7 pracowników cywilnych w okresie „P”.
Struktura organizacyjna
Struktura w latach 50.:
- Dowództwo batalionu – Słubice
- 36 strażnica Rąpice (Rapszyn)
- 39 strażnica Przyrzecze
- 40 strażnica Urad
- 41 strażnica Rybocice
- 44 strażnica Słubice.
W 1957 roku:
- Dowództwo batalionu – Słubice
- 13 strażnica – Rąpice
- 14 strażnica – Przyrzecze
- 15 strażnica – Urad
- 16 strażnica – Rybocice
- 17 strażnica – Słubice
- 18 strażnica – Nowy Lebus
- 19 strażnica – Pławidła
- 20 strażnica – Górzyca
- 21 strażnica – Kostrzyn.
1 stycznia 1960 roku batalionowi WOP Słubice podlegały:
- 1 strażnica WOP II kategorii Kostrzyn
- 2 strażnica WOP III kategorii Górzyca
- 3 strażnica WOP IV kategorii Pławidło
- 4 strażnica WOP III kategorii Nowy Lubusz
- 5 strażnica WOP II kategorii Słubice
- 6 strażnica WOP III kategorii Rybicice
- 7 strażnica WOP III kategorii Urad
- 8 strażnica WOP IV kategorii Odra
- 9 strażnica WOP II kategorii Rąpice.
Struktura batalionu oraz numeracja strażnic 1 stycznia 1964 roku:
- 1 strażnica WOP lądowa II kategorii Kostrzyn
- 2 strażnica WOP lądowa III kategorii Górzyca
- 3 strażnica WOP lądowa III kategorii Pławidła
- 4 strażnica WOP lądowa II kategorii Słubice
- 5 strażnica WOP lądowa III kategorii Rybocice
- 6 strażnica WOP lądowa III kategorii Urad
- 7 strażnica WOP lądowa IV kategorii Odra
- 8 strażnica WOP lądowa II kategorii Rąpice.
W marcu 1968 roku batalionowi Słubice podlegały:
- Strażnica WOP rzeczna nr 1 Kostrzyn
- Pluton kontroli ruchu granicznego Kostrzyn
- Strażnica WOP rzeczna nr 2 Górzyca
- Strażnica WOP rzeczna nr 3 Pławidło
- Strażnica WOP rzeczna nr 4 Słubice
- Strażnica WOP rzeczna nr 5 Rybocice
- Strażnica WOP rzeczna nr 6 Urad
- Strażnica WOP rzeczna nr 7 Odra
- Strażnica WOP rzeczna nr 8 Rąpice.
Struktura w latach 80.:
- Dowództwo, sztab i pododdziały batalionowe – Słubice
- Strażnica WOP Rąpice
- Strażnica WOP Rybocice
- Strażnica WOP Słubice
- Strażnica WOP Górzyca
- Strażnica WOP Kostrzyn
- Strażnica WOP Namyślin.
Dowódcy batalionu
- por. Bolesław Niecka (od 1951)
- kpt. Leon Rokicki (1952–1955)
- kpt. Ziemnicki Jan (1955–1956)
- mjr Marian Tarasiuk p.o. (1956–1957)
- mjr Leon Tarnawski (od 1957)
- ppłk Jan Szorec (był w 1962)
- mjr/ppłk Bohdan Dołęga Jasiński (od 1964)
- mjr Edward Korczyński (był w 1969 i 1970)
- mjr/ppłk Zdzisław Giglewicz.
Upamiętnienie
27 października 2023 roku, w Regionie Nadodrzańskim, odbyły się obchody 25-lecia powstania Związku Emerytów i Rencistów Straży Granicznej oraz Święta Związku i Dnia Weterana Służby Granicznej. W Słubicach odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą Polskim Formacjom Granicznym. Tablica została umiejscowiona po prawej stronie bramy wjazdowej na „Osiedle Świerkowe”, które znajduje się u zbiegu ulic: Konstytucji 3 Maja, Mieszka I oraz Władysława Jagiełły, tworzących mini rondo, nazwane „Rondem Pograniczników” na mocy Uchwały Rady Miejskiej w Słubicach nr XLV/519/2022 z dnia 23 czerwca 2022 roku. Tablica pamiątkowa została umiejscowiona w tym miejscu, ponieważ w latach 1945–2005 na obszarze dzisiejszego „Osiedla Świerkowego” stacjonowały Jednostki Polskich Formacji Granicznych: do 1991 roku Batalion Graniczny i Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza, a po rozformowaniu WOP i utworzeniu Straży Granicznej – Strażnica Straży Granicznej oraz Placówka SG w Świecku z siedzibą w Słubicach. Wartę honorową przy odsłonięciu tablicy pamiątkowej zapewnili Hufiec ZHP w Słubicach oraz PSG w Świecku.
Na uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej zaproszeni zostali:
- Burmistrz Słubic – Mariusz Olejniczak
- Starosta Słubicki – Leszek Bajon (w zastępstwie wicestarosty – Roberta Włodka)
- Przedstawiciel Komendanta NoOSG w Krośnie Odrzańskim – ppłk SG Piotr Wojtunik, Naczelnik Wydziału
- Przedstawiciel Komendanta PSG w Świecku – kpt. SG Marcin Kalinowski, Zastępca Komendanta PSG w Gorzowie Wielkopolskim
- Prezes RN ZEiRSG – Jerzy Siedlarz
- Weteran służby granicznej – płk SG w st. spocz. Zygmunt Sejnik, który przez wiele lat pełnił służbę na tym terenie.
Główną ideą zainstalowania tablicy pamiątkowej, poświęconej żołnierzom i funkcjonariuszom Polskich Formacji Granicznych w tym konkretnym miejscu, było zachowanie pamięci o tym rejonie oraz uhonorowanie naszych poprzedników, którzy pełnili zaszczytną służbę w ochronie granicy naszej Ojczyzny na odcinku środkowej Odry granicznej.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem-druk w Lubsku, 2005.
- Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204. (pol.).
- Archiwum Straży Granicznej. Zarys historii Lubuskiej Brygady WOP. sygn. 327/101. Szczecin.