9 Zaodrzański pułk piechoty
9 Zaodrzański pułk piechoty (9 pp) to jednostka piechoty ludowego Wojska Polskiego.
Pułk został utworzony w Sielcach nad Oką na podstawie rozkazu nr 95 wydanego przez dowódcę 1 Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR w dniu 27 grudnia 1943 roku. Jednostka została zorganizowana zgodnie z sowieckim etatem Nr 04/501, który dotyczył pułku strzelców Gwardii, i włączono ją do 3 Pomorskiej Dywizji Piechoty im. Romualda Traugutta.
Żołnierze pułku
Dowódcy pułku:
- kpt. Kazimierz Roszkowski (do 16 lutego 1944)
- mjr Franciszek Mierzwiński (16 lutego – 11 października 1944)
- mjr Dymitr Grin (11–20 października 1944)
- ppłk Mikołaj Berezowski (20 października 1944 – 13 lutego 1945)
- mjr Feliks Błażewicz (13–18 lutego 1945)
- ppłk Józef Kacan (18 lutego 1945 do końca wojny)
- ppłk Gębarowicz (1946)
- mjr/ppłk Feliks Zarożny (1946–1947)
- ppłk Szulczyński (1947–1947)
- ppłk Stanisław Olechnowicz (1947–1948)
- płk Łaszkow (1948)
- mjr Ambros (1948–1950)
- ppłk Feliks Zarożny (1950–1951)
- mjr/ppłk Włodzimierz Lewicki (1951–do 10.1952)
- mjr Romuald Smolicz (1952–1953)
- mjr Stanisław Sawicki (1953–14.12.1955)
- ppłk Kornel Serwiński (15.12.1955–1957)
Skład etatowy
- dowództwo i sztab
- 3 bataliony piechoty
- kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa
- baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
- plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii
Łącznie jednostka liczyła:
żołnierzy 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów – 872, szeregowców – 1765).
Sprzęt:
162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm.
Marsze i działania bojowe
Od momentu utworzenia aż do zakończenia wojny pułk brał udział w walkach w składzie 3 Dywizji Piechoty.
Najcięższe starcia miały miejsce na przyczółku warecko-magnuszewskim oraz w Warszawie, gdzie wspierał powstańców na przyczółku czerniakowskim. Na Wale Pomorskim jednostka walczyła w rejonie Nadarzyc. W Kołobrzegu zdobyła silnie umocniony teren gazowni. Uczestniczyła również w forsowaniu Odry pod Gozdowicami oraz pod Wriezen. Na obszarze Brandenburgii forsowała Kanał Hohenzollernów pod Borgsdorfem, a następnie walczyła pod Linum i Dechtow. Rozkazem NDWP nr 2 z dnia 3 stycznia 1946 roku za wykazane bohaterstwo pułk został odznaczony Krzyżem Orderu Virtuti Militari V klasy i przyznano mu miano „Zaodrzańskiego”.
Okres powojenny
Po zakończeniu działań wojennych pułk został przeniesiony do Kraśnika. Jego 2 batalion piechoty został skierowany do Terespola i Krasnegostawu, natomiast 3 batalion piechoty do Krystynopola.
Na podstawie rozkazu Nr 0046/Org. Ministra Obrony Narodowej z 30 marca 1949 roku, pułk został wyłączony ze składu 3 DP i podporządkowany dowódcy 14 Dywizji Piechoty (JW 1572 Hrubieszów). Następnie jednostka została przeniesiona do Piły, gdzie stacjonowała w koszarach przy ulicy Kossaka – Powstańców Wielkopolskich.
Na mocy rozkazu Nr 0025/Org. Ministra Obrony Narodowej z 2 kwietnia 1957 roku, jednostka, będąca wówczas w garnizonie Piła, została rozformowana. Część kadry i żołnierzy skierowano do innych jednostek oraz instytucji, w tym do Oficerskiej Szkoły Samochodowej w Pile, która funkcjonowała od 1948 roku, oraz do jednostek lotniczych. Pozostałych przeniesiono do rezerwy.
43 pułk piechoty stacjonujący w garnizonie Stargard Szczeciński, na podstawie zarządzenia Nr 071/Org. szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 3 maja 1957 roku, został przekształcony w 9 Zaodrzański pułk piechoty. Obecnie imię 9 Zaodrzańskiego pułku piechoty nosi ulica w tym mieście.
Przekształcenia
43 pułk piechoty → 9 Zaodrzański pułk piechoty → 9 Zaodrzański pułk zmotoryzowany → 9 pułk zmechanizowany → 6 Brygada Kawalerii Pancernej → 2 batalion 12 BZ
9 Zaodrzański pułk piechoty ↘ rozformowany w 1957 roku
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski: Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X-XX wiek. Materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999. Praca zbiorowa. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
Marek Fijałkowski: Zarys dziejów Piły w latach 1945-2000. Piła: Gmina Piła, 2013. ISBN 97893686100.