9 Pułk Ułanów – jednostka jazdy polskiej Armii Księstwa Warszawskiego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Oddział został utworzony w 1809 roku w Wielkopolsce, bazując na kadrze z Chełmna, którą przywiózł Dąbrowski z zakładu pułkowego 6 p.uł, oraz na dwóch nowych szwadronach sformowanych w departamencie kaliskim, opartych na zakładzie 4 psk. Pod koniec lipca do pułku dołączył także oddział jazdy kujawskiej, który przyprowadził szef szwadronu Modliński.
Do września tego samego roku pułk był klasyfikowany w broni strzelców konnych i funkcjonował jako Jazda Poznańska, a do 28 grudnia 1809 roku nosił nazwę 3 Pułku Jazdy Galicyjsko-Francuskiej. Wchodził w skład Dywizji Gdańskiej. Na koniec 1809 roku pułk miał 936 żołnierzy. Początkowo stacjonował w Koninie.
Mundur
Do września 1809 roku, występując jako regiment strzelców konnych, nosił zielone mundury z czarnymi wyłogami.
Od 1810 roku obowiązywał nowy wzór munduru:
- Kołnierz w kolorze pąsowym z granatową wypustką;
- Rabaty granatowe z białą wypustką;
- Wyłogi rękawów granatowe z białą wypustką;
- Wyłogi pół granatowe z białą wypustką.
Dowódcy pułku
Pułkiem dowodzili:
- płk Feliks Przyszychowski (od 8 sierpnia 1809);
- płk Jan Maksymilian Fredro (od 18 stycznia 1813).
Walki pułku
Pułk brał udział w działaniach wojennych podczas inwazji na Rosję w 1812 roku oraz kampanii 1813 roku.
Bitwy i potyczki:
- Oszmiana (30 czerwca 1812);
- Wilejka (początek lipca 1812);
- Ljady (13 sierpnia 1812);
- Krasne (15 sierpnia 1812);
- Smoleńsk (17 sierpnia 1812);
- Wiaźma (29 sierpnia 1812);
- Jelnia (5 września 1812);
- Możajsk (7 września 1812);
- Czeryków (29 września 1812);
- Tarutina (4 października 1812);
- Malojarosławiec (24 października 1812);
- Berezyna (28 listopada 1812);
- Obrona Gdańska (1813).
Przypisy
Bibliografia
Szymon Askenazy, Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie: Księstwo Warszawskie 1807-1814. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-47-5.
Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
Karol Linder: Dawne Wojsko Polskie. Ubiór i uzbrojenie. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1960.
Ryszard Morawski, Paczuski: Wojsko Księstwa Warszawskiego. Ułani, gwardie honorowe, pospolite ruszenie, żandarmeria konna. Warszawa: 2009. ISBN 978-83-61229-03-2.
Gabriel Zych: Armia Księstwa Warszawskiego 1807 – 1812. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961.
4 Dywizja Piechoty – Zmechanizowana 1808-1994: zarys dziejów. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08377-0.