9 Korpus Zmechanizowany
9 Korpus Zmechanizowany (ros. 9-й механизированный корпус) to wyższy związek taktyczny wojsk zmechanizowanych Armii Czerwonej, który działał w czasie II wojny światowej.
I formowanie
Korpus został utworzony w listopadzie 1940 roku w ramach Kijowskiego Specjalnego Okręgu Wojskowego jako jednostka w dyspozycji planowanego Frontu Południowo-Zachodniego. Latem 1941 roku, Korpus stacjonował w rejonie Nowogrodu Wołyńskiego.
Dowództwo Korpusu
Dowódcy:
- generał major Konstanty Rokossowski (28.11.1940 – 11.07.1941),
- generał major Aleksjej Maslow (11.07.1941 – 17.09.1941).
Komisarz polityczny: komisarz brygadowy Dmitrij Kamieniew (9.12.1940-9.07.1941).
Szef sztabu: generał major Aleksjej Maslow.
Skład
- 20 Dywizja Pancerna,
- 19 Dywizja Pancerna – przekazana w marcu 1941 do nowo formowanego 22 Korpusu Zmechanizowanego,
- 35 Dywizja Pancerna – od marca 1941 roku,
- 131 Dywizja Zmotoryzowana,
- 4 pułk motocyklowy,
- oddziały korpuśne:
- 185 samodzielny batalion łączności,
- 153 samodzielny batalion rozpoznawczy,
- 41 samodzielny zmotoryzowany batalion saperów,
- 106 samodzielna eskadra lotnicza.
Wyposażenie
Zgodnie z zamierzeniami sprzed wojny, korpus miał być w pełni skompletowany w roku 1942.
Dodatkowo, 9 Korpus Zmechanizowany dysponował:
- 73 samochodami pancernymi,
- 1067 samochodami,
- 133 ciągnikami,
- 188 motocyklami.
Działania bojowe
22 czerwca 1941 Korpus znajdował się w odwodzie dowództwa frontu w rejonie Szepetówka – Nowogród Wołyński. Tego samego dnia rozpoczął marsz w kierunku Równego i Łucka. 23 czerwca 131 Dywizja Zmotoryzowana została przydzielona do 5 Armii. 24 czerwca, dywizje pancerne Korpusu weszły w walkę z oddziałami niemieckiej 13 Dywizji Pancernej w rejonie Klewania. 26 czerwca 1941, 9 Korpus, wspólnie z 8, 15 i 19 Korpusami Zmechanizowanymi, wziął udział w przeciwnatarciu skierowanym przeciwko niemieckim siłom zajmującym Dubno (Bitwa w rejonie Dubno – Łuck – Brody). Z powodu braku koordynacji działań przez dowództwo frontu, każdy z Korpusów Zmechanizowanych działał osobno, co doprowadziło do niemal całkowitej zagłady 9 Korpusu. Do 29 czerwca resztki Korpusu zostały wyparte na rubież rzeki Horyń. W wyniku ciągłych przemieszczeń, 9 lipca w Korpusie pozostało około 10 tysięcy żołnierzy i około 35 czołgów.
W związku z ogromnymi stratami poniesionymi w walkach na Ukrainie, we wrześniu 1941 roku Korpus został rozformowany. Z pozostałości Korpusu, 20 września 1941 roku utworzono zbiorczy batalion przydzielony do 15 Korpusu Strzeleckiego.
II formowanie
Drugie formowanie 9 Korpusu Zmechanizowanego miało miejsce na podstawie rozkazu NKO nr 1124070 z dnia 10 stycznia 1943 roku.
Skład korpusu
- 69 Brygada Zmechanizowana,
- 53 pułk czołgów,
- 70 Brygada Zmechanizowana,
- 229 pułk czołgów,
- 71 Brygada Zmechanizowana,
- 74 pułk czołgów,
- 91 Brygada Pancerna,
- oddziały korpuśne:
- 999 samodzielny batalion łączności (od 13.09.1943 r.),
- 82 samodzielny batalion saperów (od 13.09.1943 r.),
- 148 batalion remontowy (od 13.09.1943 r.), przeformowany 05.12.1944 r. na:
- 543 polowa baza remontowa czołgów,
- 544 polowa baza remontowa czołgów,
- 183 samodzielna kompania chemiczna (od 13.09.1943 r.),
- 614 samodzielna kompania transportowa (od 13.09.1943 r.),
- lotniczy oddział łączności (od 13.09.1943 r.),
- 20 piekarnia polowa (od 13.09.1943 r.),
- 913 polowa kasa Gosbanku (od 13.09.1943 r.),
- 2662 poczta polowa (od 13.09.1943 r.).
Dowódcy
- generał major Konstanty Małygin – 01.01.1943 – 29.04.1944,
- generał porucznik Iwan Suchow – 29.04.1944 – 11.05.1945.
Działania bojowe
W okresie od stycznia 1943 do maja 1945 roku, 9 Korpus Zmechanizowany brał udział w następujących operacjach:
- Operacja Czernihowsko – połtawska – 26.08.1943 – 30.09.1943,
- Operacja Kijowska (Bitwa o Kijów (1943)) – 13.11.1943 – 22.12.1943,
- Operacja dnieprowsko-karpacka – 24.12.1943 – 17.04.1944,
- Operacja lwowsko-sandomierska – 3.07.1944 – 29.08.1944,
- Operacja berlińska – 16.04.1945 – 08.05.1945.
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
- Mark Siemiowicz Sołonin: Czerwiec 1941. Ostateczna diagnoza. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2007. ISBN 978-83-7818-616-8.
- Mark Siemiowicz Sołonin: 22 czerwca 1941 czyli Jak zaczęła się Wielka Wojna Ojczyźniana. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2007, seria: Historia. ISBN 978-83-7510-130-0.
- 9-й механизированный корпус/ 9 Korpus Zmechanizowany. [dostęp 2016-11-24].