9 Drezdeńska Dywizja Zmechanizowana
9 Drezdeńska Dywizja Zmechanizowana (9 DZ) to związek taktyczny wojsk zmechanizowanych ludowego Wojska Polskiego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na mocy zarządzenia Nr 023/Org. szefa Sztabu Generalnego WP z dnia 7 marca 1962 roku, 9 Drezdeńska Dywizja Piechoty została przekształcona w 9 Drezdeńską Dywizję Zmechanizowaną, zgodnie z etatami Nr 5/323-5/337, jako skadrowana dywizja zmechanizowana o liczbie 2237 żołnierzy oraz 68 pracowników cywilnych.
W skład pułku zmechanizowanego wchodziły trzy bataliony piechoty zmotoryzowanej, każdy z różnym stopniem skadrowania, a także kompania czołgów oraz artyleria pułkowa. W artylerii pułkowej znajdowała się rozwinięta bateria moździerzy 120 mm, podczas gdy bateria armat przeciwpancernych była w znacznej mierze skadrowana. Pułk liczył 318 żołnierzy, a jego uzbrojenie obejmowało: 7 czołgów T-34/85, 1 transporter opancerzony BTR-152, 6 armat przeciwpancernych 85 mm, 6 dział bezodrzutowych 82 mm, 6 armat przeciwpancernych 57 mm, 6 moździerzy 120 mm, 9 moździerzy 82 mm, 4 karabiny przeciwlotnicze PKM-2 oraz 61 granatników RPG-2. Pułk czołgów składał się z pięciu kompanii czołgów średnich, plutonu piechoty oraz skadrowanego plutonu przeciwlotniczego, a jego stan osobowy wynosił 212 żołnierzy, dysponujących 36 czołgami średnimi T-34/85.
Na przełomie 1964 i 1965 roku, dywizja przeszła na nowe etaty „skadrowanej dywizji zmechanizowanej”. Pułk zmechanizowany, zamiast typowych pododdziałów bojowych, miał jedynie jeden batalion ochrony oraz szkolenia rezerw, składający się z kompanii ochrony i skadrowanej kompanii piechoty zmotoryzowanej. Pozostałe elementy dowodzenia i zabezpieczenia logistycznego, z wyjątkiem sekcji technicznej, zorganizowane były według dotychczasowych zasad. W pułku znajdowało się 226 żołnierzy, a jego uzbrojenie obejmowało: 2 czołgi T-34/85 oraz 15 granatników RPG-2. W pułku czołgów średnich liczba pododdziałów bojowych została zredukowana do jednej kompanii czołgów oraz plutonu ochrony, a stan osobowy wynosił 208 żołnierzy, mających na uzbrojeniu 7 czołgów T-34/85.
W czasie pokoju 9 DZ należała do Warszawskiego Okręgu Wojskowego, natomiast na czas wojny była przeznaczona do włączenia w skład 4 Armii.
W 1988 roku 9 DZ została przekształcona w 9 Bazę Materiałowo-Techniczną. W 1990 roku rozpoczęto proces odtwarzania 9 Dywizji Zmechanizowanej w ramach budowy tzw. „ściany wschodniej”. Utworzono dowództwo dywizji oraz 14 pułk zmechanizowany. W 1993 roku wstrzymano działania organizacyjne, a rok później na bazie odtworzonych jednostek sformowano 9 Brygadę Zmechanizowaną.
Struktura organizacyjna
Dowództwo 9 Drezdeńskiej Dywizji Zmechanizowanej w Rzeszowie
- 4 Puławski Pułk Zmechanizowany im. Ludowych Partyzantów Ziemi Kieleckiej w Kielcach
- 14 Kołobrzeski pułk zmechanizowany w Tarnowie
- 30 Sudecki pułk zmechanizowany w Rzeszowie
- 26 pułk czołgów średnich w Sanoku
- 40 Budziszyński pułk artylerii w Jarosławiu
- 25 dywizjon artylerii przeciwlotniczej w Jarosławiu
- 44 dywizjon rakiet taktycznych w Toruniu (eksterytorialnie)
- 13 batalion saperów w Dębicy
- 17 batalion zaopatrzenia w Łańcucie
Żołnierze dywizji
Dowódcy dywizji:
- płk Jan Szwedyk
- gen. bryg. Jan Drzewiecki
- płk dypl. Henryk Ciok
- płk dypl. Apoloniusz Golik
- płk dypl. Leszek Kozłowski
- płk dypl. Leon Siemiończyk
- płk dypl. Adam Śliwa
- płk dypl. Czesław Laszczkowski
- płk dypl. Zbigniew Urban
- płk dypl. Piotr Makarewicz
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
9 Dywizja Piechoty w dziejach oręża polskiego. Pruszków: Ajaks, 1995. ISBN 83-85621-75-X. Brak numerów stron w książce
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń ; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6. Brak numerów stron w książce
Jerzy Kajetanowicz. Związki taktyczne i oddziały polskich wojsk pancernych i zmechanizowanych w latach 1945–1970. Zmiany organizacyjne. „Zeszyty Naukowe WSOWL”. 2 (144), 2007. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. ISSN 1731-8157.
Jerzy Kajetanowicz. Polska piechota w latach 1955–1963. „Zeszyty Naukowe WSOWL”. 2 (128), 2003. Wrocław: Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych. ISSN 1230-5243.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska pancerne i zmechanizowane w latach 1955–1990. Poligon 2010, nr 3. Brak numerów stron w książce
Franciszek Puchała: Budowa potencjału bojowego Wojska polskiego 1945–1990. Obszary szpiegowskich działań. Warszawa: Fundacja „Historia i Kultura”, 2013. ISBN 978-83-11-12800-2.
Wiesław Mąsior: Dowódcy dywizji Wojska Polskiego. Profesjonalne Forum Wojskowe. Serwis-militarny.net, 2005. [dostęp 2018-02-05].