9 Armia
9 Armia (niem. 9. Armee) – to jedna z niemieckich armii, która brała udział w agresji na Francję oraz w ataku na Związek Radziecki.
Historia
9 Armia została utworzona 15 maja 1940 roku na podstawie sztabu OB Wschód. W tym samym roku wzięła udział w agresji na Francję, w ramach Grupy Armii B oraz A. Po zakończeniu walk została przeniesiona do okupowanej Polski. Armia ta miała być również użyta w planowanej operacji desantowej na Wielką Brytanię, która jednak nigdy się nie odbyła. W 1941 roku 9 Armia uczestniczyła w ataku na Związek Radziecki, prowadząc działania na terytorium ZSRR aż do 1944 roku, głównie w ramach Grupy Armii „Środek”. Do jej największych osiągnięć należy atak na Moskwę. W trakcie starć z Armią Czerwoną, została rozbita na Białorusi podczas operacji Bagration. W wyniku tych walk, pierwotny skład 9 Armii uległ zniszczeniu w 70%, co obejmowało zniszczenie lub rozbicie dwóch dowództw korpusów oraz siedmiu dywizji.
Po podporządkowaniu dowództwu IV Korpusu Pancernego SS, XXXIX Korpusu Pancernego oraz VIII Korpusu Armijnego, w lipcu 1944 roku zajęła pozycje wokół Warszawy, biorąc udział w tłumieniu powstania warszawskiego. Ofensywa, która rozpoczęła się 12 stycznia 1945 roku przez Armię Radziecką, zmusiła ją do ewakuacji z Warszawy. W kwietniu 1945 roku walczyła w bitwie o wzgórza Seelow, z których musiała się wycofać. Po okrążeniu w kotle pod Halbe, 9 Armia została zniszczona pod koniec kwietnia 1945 roku przez wojska 1 Frontu Białoruskiego oraz 1 Frontu Ukraińskiego Armii Czerwonej.
Dowódcy armii
- gen. płk Johannes Blaskowitz (do 29 maja 1940)
- gen. płk Adolf Strauß (30 maja 1940 – 14 stycznia 1942)
- marsz. Walther Model (15 stycznia 1942 – 23 maja 1942 ranny)
- gen. Albrecht Schubert (od 23 maja 1942)
- gen. płk Heinrich von Vietinghoff (do 1 grudnia 1942)
- marsz. Walther Model (1 grudnia 1942 – 3 listopada 1943)
- gen. płk Josef Harpe (4 listopada 1943 – 20 maja 1944)
- gen. piechoty Hans Jordan (20 maja 1944 – 26 czerwca 1944)
- gen. wojsk pancernych Nikolaus von Vormann (27 czerwca – 31 sierpnia 1944)
- gen. wojsk pancernych Smilo von Lüttwitz (1 września 1944 – 19 stycznia 1945)
- gen. piechoty Theodor Busse (od 19 stycznia 1945 do kapitulacji)
Struktura organizacyjna
Jednostki armijne: 307 Wyższe Dowództwo Artylerii, 582 Komendantura Tyłów, a od 1942 roku: 532, 511 pułk łączności oraz 531 Armijne Dowództwo Zaopatrzenia.
Skład w czerwcu 1940 roku:
- XXXII Korpus Armijny
- XVIII Korpus Armijny
- XXXXIII Korpus Armijny
- 88 Dywizja Piechoty
- 96 Dywizja Piechoty
Skład w grudniu 1941 roku:
- XXIII Korpus Armijny
- VI Korpus Armijny
- XXVII Korpus Armijny
Skład w czerwcu 1944 roku:
- XXXV Korpus Armijny
- XXXXI Korpus Armijny
- LV Korpus Armijny
Skład w marcu 1945 roku:
- CI Korpus Armijny
- XI Korpus SS
- V Korpus SS
- 10 Dywizja Grenadierów Pancernych
Przypisy
Bibliografia
- Lew Bezymienski: Jak powstawał plan Barbarossa. Warszawa: 1979.
- Samuel Mitcham: Niemieckie siły zbrojne 1939–1945. Wojska pancerne. Warszawa: 2010. ISBN 978-8311-11725-9.
- Tadeusz Sawicki: Rozkaz zdławić powstanie. Niemcy i ich sojusznicy w walce z powstaniem warszawskim. Warszawa: 2013. ISBN 978-83-11-12903-0.
- Tadeusz Sawicki: Niemieckie wojska lądowe na froncie wschodnim. Warszawa: 1987. ISBN 83-01-06556-7.
- Steven Zaloga: Operacja Bagration 1944. Klęska Grupy Armii Środek. Poznań: 2011. ISBN 978-83-261-1001-6.