84 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza/Batalion Graniczny Łużyckiej Brygady WOP w Zgorzelcu
84 Batalion Wojsk Ochrony Pogranicza, znany również jako Batalion Graniczny Łużyckiej Brygady WOP w Zgorzelcu, był samodzielnym pododdziałem Wojsk Ochrony Pogranicza, który pełnił służbę na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną oraz Republiką Federalną Niemiec.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na mocy rozkazu MBP nr 043/org. z dnia 3 czerwca 1950 roku, na podstawie 6 Brygady Ochrony Pogranicza, powstała 8 Brygada Wojsk Pogranicza. Z dniem 1 stycznia 1951 roku 18 batalion Ochrony Pogranicza został przekształcony w 84 batalion WOP.
W 1961 roku dowództwo batalionu nosiło kryptonim Malina.
W 1963 roku Strażnica WOP Sobolice została przekazana 9 Lubuskiej Brygadzie WOP.
W 1976 roku batalion został rozwiązany, a w jego miejsce powstały sekcje zwiadu, kompanie odwodowe oraz grupy zabezpieczenia techniczno-kwatermistrzowskiego. Po wprowadzeniu stanu wojennego batalion WOP w Zgorzelcu został odtworzony.
Zarządzeniem nr 012 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 7 maja 1991 roku, w sprawie likwidacji jednostek WOP oraz utworzenia nowych jednostek organizacyjnych Straży Granicznej, Minister Spraw Wewnętrznych zobowiązał do rozwiązania Batalionu Granicznego Łużyckiej Brygady WOP w Zgorzelcu, który według etatu nr 44/098 liczył 776 żołnierzy i 9 pracowników cywilnych w okresie „W” oraz 603 żołnierzy i 8 pracowników cywilnych w okresie „P”.
Struktura organizacyjna
W 1956 roku 84 batalion WOP miał pod swoją komendą:
- 27 strażnica I kategorii – Sobolice
- 26 strażnica I kategorii – Toporów
- 25 strażnica I kategorii – Bielawa Dolna
- 24 strażnica I kategorii – Pieńsk
- 23 strażnica I kategorii – Żarka
- 22 strażnica specjalna – Zgorzelec
- 21 strażnica I kategorii – Koźlice
- 20 strażnica II kategorii – Radomierzyce
Struktura batalionu WOP w Zgorzelcu oraz numeracja strażnic na dzień 31.12.1959:
- dowództwo i sztab batalionu – Zgorzelec
- 1 strażnica II kategorii – Sobolice
- 2 strażnica II kategorii – Toporów
- 3 strażnica II kategorii – Bielawa Dolna
- 4 strażnica II kategorii – Pieńsk
- 5 strażnica II kategorii – Żarka
- 6 strażnica I kategorii – Zgorzelec
- 7 strażnica II kategorii – Koźlice
- 8 strażnica II kategorii – Radomierzyce
Struktura batalionu i numeracja strażnic na dzień 1.01.1964:
- 1 strażnica WOP lądowa II kategorii – Toporów
- 2 strażnica WOP lądowa II kategorii – Bielawa Dolna
- 3 strażnica WOP lądowa II kategorii – Pieńsk
- 4 strażnica WOP lądowa II kategorii – Żarka
- 5 strażnica WOP lądowa I kategorii – Zgorzelec
- 6 strażnica WOP lądowa II kategorii – Koźlice
- 7 strażnica WOP lądowa II kategorii – Radomierzyce
Dowódcy batalionu
- kpt. Tomasz Piwko (1952–1955)
- mjr Aleksander Bielecki (od 1955)
- Ryszard Bartoszewicz (1972–1974)
- ppłk Wiesław Furmanek (do 1988)
- ppłk Czesław Badowski (od 1989)
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza : (1945–1991) : krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
Józef Ostrowski: Lubuska Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1989. Ludzie – wydarzenia. Krosno Odrzańskie: Drukarnia Dem-druk w Lubsku, 2005.
Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204.
Archiwum Straży Granicznej, D WOP sygn. 2825/1. Rejestr główny jednostek WOP.
Archiwum Straży Granicznej, Historia Łużyckiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza z lat 1945–1991. Szczecin.