8 Pułk Strzelców Polskich (8 psp)
Jest to oddział piechoty Wojska Polskiego, który działał na Wschodzie.
Formowanie i działania
Pułk został utworzony w jesieni 1917 roku w ramach 2 Dywizji Strzelców Polskich, wchodzącej w skład I Korpusu. Na dzień 14 grudnia 1917 roku liczył 552 żołnierzy frontowych. W pierwszych dniach lutego 1918 roku pułk stoczył dwugodzinną bitwę z bolszewikami. Z uwagi na trudną sytuację, pułkownik Bokszczanin zdecydował się na złożenie broni w zamian za możliwość dalszego przemieszczania się. Następnego dnia transport z żołnierzami pułku został zatrzymany w Wiaźmie. Negocjacje z bolszewikami o wolny przejazd trwały dwa dni, kończąc się likwidacją pułku. Większość oficerów oraz żołnierzy, w tym dowódca pułku, zdołała się wymknąć i skierować do Dorogobuża, gdzie stacjonowała Brygada Rezerwowa; część z nich dotarła do Mińska w przebraniu. Pozostali oficerowie zostali zatrzymani przez bolszewików, a żołnierze zdemobilizowani. Część mienia pułku została zrabowana, a reszta przekazana lokalnemu komitetowi rewolucyjnemu. Po dwóch dniach pobytu w Dorogobużu, generał Pawłowski, dowódca Brygady Rezerwowej, wydał rozkaz złożenia broni bolszewikom. W odpowiedzi pułkownik Bokszczanin polecił swoim żołnierzom, by samodzielnie przedostali się do Bobrujska. Z trzystu żołnierzy pułku, dwustu zdołało dotrzeć do Jelni, a stamtąd, razem z 3 Dywizją Strzelców Polskich pod dowództwem podkapitana Aleksandra Rosińskiego, maszerowali do Bobrujska pod koniec lutego. Zbiorcza kompania 8 pułku strzelców polskich, licząca w Jelni 15 oficerów i około 150 żołnierzy, została przydzielona do 10 pułku strzelców polskich. W nocy z 25 na 26 lutego 1918 roku kompania uczestniczyła w walkach z bolszewikami o wieś Pobołowo. Podczas bitwy żołnierze podkapitana Rosińskiego zdobyli między innymi samochód pancerny Iżorski-Fiat, który otrzymał nazwę „Czubaryk” i służył w 3 Dywizji Strzelców Polskich aż do rozwiązania I Korpusu Polskiego. W szturmie Pobołowa zginął dowódca plutonu, porucznik Zbigniew Jaworski.
Oficerowie pułku
płk Włodzimierz Bokszczanin – dowódca pułku
kpt. Jerzy Widerman – dowódca kompanii
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Rosiński Aleksander. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.41-3140 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-11-14].
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
Henryk Bagiński: Wojsko Polskie na Wschodzie 1914-1920. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa. Zakłady Graficzno-Wydawnicze „Książka”, 1921.
Wacław Berka: O polski czyn zbrojny na Wschodzie 1914-1918. Warszawa: nakładem Komitetu Obywatelskiego Obchodu Dziesiątej Rocznicy Powstania Polskiej Ligi Wojennej Walki Czynnej, 1925.