8 Pułk Piechoty
8 Pułk Piechoty to jednostka piechoty Armii Księstwa Warszawskiego.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Pułk został sformowany jako 4 pułk piechoty Legii Kaliskiej w 1807 roku w Kaliszu. Po zakończeniu działań bojowych, na mocy rozkazu z 10 sierpnia 1807 roku, 8 pułk piechoty pod dowództwem płk. Cypriana Godebskiego został rozmieszczony w garnizonie w Koninie. Zgodnie z etatem z 1810 roku, pułk składał się z 27-osobowego sztabu oraz trzech batalionów piechoty, z których każdy liczył 6 kompanii. Sztaby batalionów miały mieć po 4 osoby, a każda kompania liczyła 136 żołnierzy, co dawało łączny stan pułku wynoszący 2487 żołnierzy. W rzeczywistości liczba ta była nieco niższa.
Na podstawie zarządzenia Napoleona z 17 maja 1811 roku, w Księstwie Warszawskim utworzono trzy dywizje, a pułk wszedł w skład 3 Dywizji.
W trakcie przygotowań do inwazji na Rosję w 1812 roku, pułk został włączony w struktury 18 Dywizji, dowodzonej przez Ludwika Kamienieckiego, w ramach V Korpusu Wielkiej Armii księcia Józefa Poniatowskiego.
Po niepowodzeniach kampanii rosyjskiej w 1812 roku, pułk został odtworzony w składzie dwóch batalionów, z łącznie 700 żołnierzami. Wszedł w skład 27 Dywizji, którą dowodził Izydor Krasiński, a komendę nad pułkiem objął płk Kajetan Stuart.
Po abdykacji Napoleona, car Aleksander I zezwolił na powrót polskich oddziałów do kraju, które miały stanowić podstawę do utworzenia Wojska Polskiego pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego. 13 czerwca 1814 roku, pułkowi wyznaczono miejsce koncentracji w Płocku.
Działania bojowe pułku
Pułk brał udział w walkach podczas wojny polsko-austriackiej oraz w inwazji na Rosję w 1812 roku. W trakcie tragicznego odwrotu oddział został zniszczony.
W styczniu 1807 roku, pułk stacjonował w Kaliszu, a następnie przeniósł się do Konina. W czasie wojny polsko-austriackiej w 1809 roku, z powodu kryzysu finansowego Księstwa, pułk był rozmieszczony w kilku garnizonach, takich jak Częstochowa i Modlin. W trakcie walk z Austriakami, pułk wyróżnił się podczas obrony pozycji pod Falentami.
Poddano pod rozkaz dowódcy pułku, Cypriana Godebskiego, który zginął podczas bitwy pod Raszynem, prowadząc do walki 1 batalion pułku. Pod koniec 1809 roku, pułk liczył 2302 żołnierzy.
Bitwy i potyczki:
- Raszyn (19 kwietnia 1809)
- Sandomierz (17 i 18 maja 1809)
- Baranów (9 czerwca 1809)
- Jankowice (11 czerwca 1809)
- Wrzawy (12 czerwca 1809)
- Smoleńsk (17 sierpnia 1812)
- Możajsk (7 września 1812)
- Woronowo (18 października 1812)
Żołnierze pułku
Pułkiem dowodzili:
- płk Cyprian Godebski (od 8 marca 1807; poległ 19 kwietnia 1809),
- płk Kajetan Stuart (od 5 maja 1809).
Mundur
Przepis dotyczący ubioru z 3 września 1810 roku nie doprowadził do całkowitego ujednolicenia munduru piechoty. Niektóre pułki znacznie odbiegały od ustaleń regulaminowych. W 8 pułku piechoty noszono bermyce gładkie z białymi kordonami oraz kurtki saperów w kolorze pąsowym z białymi szlifami i haftami na rękawach.
Chorągiew
Chorągiew 1 batalionu 8 pułku piechoty miała wymiary 42 cm x 42 cm, wykonana była z jedwabnej tkaniny w kolorze karmazynowym. Haftowano na niej wieńce wawrzynowe, różnobarwne jedwabie oraz niebieskie wstęgi otoczone czarnym jedwabiem. Na chorągwi widniał napis: „Półk 8-my Piechoty” haftowany czarnym jedwabiem, a na stronie odwrotnej: „Batalion 1-szy”. U góry, wzdłuż drzewa, znajdował się drobny napis: „M. Kochanowska”. Chorągiew była obszyta srebrną frędzlą z trzech stron. Obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Czartoryskich w Krakowie.
Kontynuatorzy tradycji
Tradycje bojowe pułku kontynuowały: 8 Pułk Piechoty z okresu powstania listopadowego oraz 8 Pułk Piechoty Legionów z czasów II Rzeczypospolitej, który przejął barwy na otokach czapek oraz mundurowych chustach.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Szymon Askenazy, Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie: Księstwo Warszawskie 1807–1814. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-47-5.
Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od wieku XI do roku 1960. T.3 od 1797 do 1814 roku. Warszawa: 1964.
Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
Wiesław Wróblewski: Działania militarne w Wielkopolsce i na Ziemi Lubuskiej. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny AON. Departament Systemu Obronnego MON, 2002. ISBN 83-88329-25-1.
Gabriel Zych: Armia Księstwa Warszawskiego 1807–1812. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961.