8 Korpus Zmechanizowany
8 Korpus Zmechanizowany (ros. 8-й механизированный корпус) to wyższy związek taktyczny jednostek zmechanizowanych Armii Czerwonej z okresu II wojny światowej.
Formowanie i działania bojowe
Formowanie 8 Korpusu Zmechanizowanego rozpoczęto 7 lipca 1940 roku, na bazie dowództwa 4 Korpusu Kawalerii. W momencie ataku III Rzeszy na Związek Radziecki, który miał miejsce 22 czerwca 1941 roku, korpus ten składał się z 31 927 żołnierzy i dysponował od 858 do 932 czołgami (liczba ta różniła się w zależności od źródła). W skład tych jednostek wchodziły m.in.: 100 czołgów T-34, 71 KW-1, 2 KW-2, 14 BT-2, 109 BT-5, nieokreślona liczba BT-7, 344 T-26 (w tym 50 z miotaczami płomieni), 48 T-35 oraz 47 T-37/T-38/T-40. 8 KZmech. był częścią Frontu Południowo-Zachodniego i stacjonował na terenie Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Korpus uczestniczył w starciach z niemiecką 1 Grupą Pancerną w rejonie Dubno – Łuck – Brody, gdzie doświadczył prawie całkowitej zagłady.
4 sierpnia 1941 roku na podstawie dowództwa 8 KZmech. powstało dowództwo 38 Armii.
Drugie formowanie 8 Korpusu Zmechanizowanego miało miejsce zgodnie z rozkazem NKO nr 1124070 z 10 stycznia 1943 roku. W skład korpusu włączono czołgi oraz armaty samobieżne, które zostały sfinansowane przez kołchoźników z Uzbeckiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej: 120 czołgów T-34, 16 SU-122 oraz 16 SU-85. Darczyńcy zebrali na ten cel aż 26 milionów rubli.
Na dzień 14 stycznia 1945 roku w składzie 8 KZmech. znajdowało się 253 czołgi, w tym: 5 T-34, 21 IS-1/IS-2, 185 М4А2, 21 SU-85, 21 SU-76, 53 M3 Scout Car, 52 BA-64 oraz 19 M17 MGMC.
W okresie od stycznia 1943 do maja 1945 roku 8 KZmech. brał udział w następujących operacjach:
- Operacja dnieprowsko-karpacka – 24.12.1943 – 17.04.1944,
- Operacja wschodniopruska – 13.01.1945 – 25.04.1945,
- Operacja wschodniopomorska (bitwa o Białogard) – 10.02.1945 – 04.04.1945,
- Operacja berlińska – 16.04.1945 – 08.05.1945.
Dowódcy korpusu
gen. por. Dmitrij Riabyszew (lipiec 1940 – lipiec/sierpień 1941)
gen. mjr Abram Chasin (09.08.1943 – 10.01.1944)
gen. mjr Iwan Driemow
gen. mjr Aleksander Firsowicz (11.01.1944 – 06.1945)
Struktura organizacyjna
124 Dywizja Pancerna,
15 Dywizja Pancerna – przekazana wiosną 1941 roku do 15 Korpusu Zmechanizowanego,
Dywizja Pancerna – od wiosny 1941 roku,
7 Dywizja Strzelecka (zmotoryzowana),
2 pułk motocyklowy oraz oddziały korpuśne: 192 samodzielny batalion łączności, 45 samodzielny zmotoryzowany batalion saperów i 108 samodzielna eskadra lotnicza.
Skład na 22 czerwca 1941 roku:
- 12 Dywizja Pancerna
- 34 Dywizja Pancerna
- 7 Dywizja Strzelecka (zmotoryzowana)
Stan na 10 stycznia 1943 roku:
- 66 Brygada Zmechanizowana,
- 70 pułk czołgów,
- 67 Brygada Zmechanizowana,
- 83 pułk czołgów,
- 68 Brygada Zmechanizowana,
- 139 pułk czołgów,
- 116 Brygada Pancerna oraz oddziały korpuśne: 998 samodzielny batalion łączności (od 12.11.1943 r.), 147 samodzielny batalion saperów (od 12.11.1943 r.), 149 batalion remontowy (od 12.11.1943 r.), przeformowany 02.01.1945 r. na: 540 polowa baza remontowa czołgów, 545 polowa baza remontowa czołgów, 164 samodzielna kompania chemiczna (od 12.11.1943 r.), 613 samodzielna kompania transportowa (od 12.11.1943 r.), lotniczy oddział łączności (od 12.11.1943 r.), 173 piekarnia polowa (od 12.11.1943 r.), 1828 polowa kasa Gosbanku (od 15.10.1943 r.) oraz 2655 poczta polowa (od 12.11.1943 r.).
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Bolesław Dolata, Tadeusz Jurga: Walki zbrojne na ziemiach polskich 1939-1945. Warszawa: 1977.
Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński: Operacja Barbarossa 1941. Hitlera uderza na ZSRR. Poznań: 2009. ISBN 978-83-261-0286-8.
Mark Siemiowicz Sołonin: Czerwiec 1941. Ostateczna diagnoza. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2007. ISBN 978-83-7818-616-8. (pol.).
Mark Siemiowicz Sołonin: 22 czerwca 1941, czyli Jak zaczęła się Wielka Wojna Ojczyźniana. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2007, seria: Historia. ISBN 978-83-7510-130-0. OCLC 750110162. (pol.).
8-й механизированный корпус/ 8 Korpus Zmechanizowany. [dostęp 2016-11-24].