8 Dywizjon Samochodowy (8 dsam) to jednostka wojskowa wchodząca w skład wojsk samochodowych Wojska Polskiego II RP.
Historia dywizjonu
W listopadzie 1919 roku w Inowrocławiu porucznik Józef Jeszka powołał do życia jednostkę znaną jako „Kolumna samochodowa DOGen. Pomorze”. Była to zróżnicowana kolumna składająca się z pojazdów osobowych i ciężarowych, przeznaczona do wsparcia Dowództwa Okręgu Generalnego „Pomorze”. Pod koniec stycznia 1920 roku kolumna została przeniesiona do Grudziądza, do „Koszar im. Generała Hallera”.
W połowie 1920 roku kolumna została podzielona na dwie jednolite kolumny samochodowe (osobowe i ciężarowe), a dodatkowo zorganizowano 8 zapasową kolumnę oraz szkołę dla kierowców.
Latem 1920 roku, w trakcie wojny z bolszewikami, Dowództwo Wojsk Samochodowych OGen. „Pomorze” przekazało gen. Bolesławowi Rojowi mieszaną kolumnę osobowo-ciężarową. W składzie Grupy gen. Roji kolumna dotarła pod Ostrołękę, a po kilku tygodniach wróciła w zmniejszonej liczbie.
Organizacyjnie i technicznie Autokolumna 16 Dywizji Piechoty podlegała Dowództwu Wojsk Samochodowych OGen. „Pomorze”. W garnizonie kontynuowano prace organizacyjne. Na mocy rozkazu dowódcy Okręgu Generalnego „Pomorze”, gen. Antoniego Symona, powstał VIII Dywizjon Samochodowy.
4 stycznia 1921 roku porucznik Jeszka przekazał dowództwo podpułkownikowi Sawickiemu. Ten dzień uznawany jest za zakończenie fazy organizacyjnej dywizjonu. W połowie tego roku VIII dywizjon samochodowy stał się jednostką macierzystą dla 35 oficerów korpusu wojsk samochodowych, jednak tylko dziesięciu z nich służyło w jednostce. Pozostali oficerowie mieli inne przydziały, w tym dziesięciu w Centralnym Parku Samochodowym MSWojsk oraz siedmiu w Sekcji Wojsk Samochodowych Departamentu II MSWojsk.
W listopadzie 1921 roku dywizjon został przeniesiony z Grudziądza do Bydgoszczy, gdzie osiedlił się w „Koszarach im. Generała Józefa Chłopickiego”.
W styczniu 1930 roku dokonano reorganizacji dywizjonu, a 1 kwietnia przyjęto nową nazwę „Kadra 8 Dywizjonu Samochodowego”. 5 grudnia po raz pierwszy wręczono żołnierzom odznaki pamiątkowe.
19 maja 1927 roku minister spraw wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski, ustalił i zatwierdził, że 10 grudnia będzie datą obchodów święta pułkowego.
W 1935 roku, na podstawie Kadry 8 dywizjonu samochodowego oraz kompanii samochodów pancernych „Bydgoszcz” z 2 batalionu czołgów i samochodów pancernych z Żurawicy, utworzono 8 batalion pancerny.
Żołnierze
Dowódcy dywizjonu i komendanci kadry:
por. Józef Edward Jeszka (do 4 I 1921)
ppłk sam. Franciszek Adolf Sawicki (od 4 I 1921)
ppłk / płk sam. Konrad Aksan (1923)
mjr sam. Antoni Ludwik Koszko-Kusza (XII 1924 – 31 III 1929 → stan spoczynku)
mjr / ppłk sam. Andrzej Meyer (do X 1935 → dowódca 8 bpanc)
Zastępcy dowódcy dywizjonu:
mjr sam. Witold Mikołaj Rudnicki (1923)
mjr sam. Antoni Ludwik Koszko-Kusza (do XII 1924 → p.o. dowódcy dyonu)
mjr sam. Andrzej Meyer (od XII 1927)
Odznaka pamiątkowa
24 kwietnia 1930 roku minister spraw wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski, zatwierdził wzór oraz regulamin odznaki pamiątkowej 8 dsam.
Odznaka, o wymiarach 40×34 mm, ma kształt rombu, emaliowanego na czarno, z umieszczonym w centrum kołem samochodowym. W centralnej części koła znajduje się medalion z numerem dywizjonu „8”. W górnej części odznaki widnieje orzeł państwowy. Odznaka oficerska, składająca się z czterech części, wykonana jest ze srebra, a korona, pazury orła oraz numer „8” są pozłacane. Elementy połączone są za pomocą czterech nitów. Wykonawcą odznak był Wiktor Gontarczyk z Warszawy.
Przypisy
Bibliografia
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Jan Tarczyński: 8 Batalion Pancerny. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2000, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISBN 83-87103-03-9.
Piotr Rudzki, Jerzy Kulesza, Józef Jeszka. Krótki rys historyczny powstania i pracy formacyj samochodowych. „Przegląd Wojskowo-Techniczny. Broń Pancerna.”. 4 (6), s. 1193-1246, 1928. Warszawa: Drukarnia Ministerstwa Spraw Wojskowych; Dowództwo Saperów; Dowództwo Broni Pancernych; Dowództwo Wojsk Łączności.