8 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej
8 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej (8 daplot) był pododdziałem artylerii przeciwlotniczej Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej.
Jednostka miała swoją siedzibę w garnizonie Toruń, w koszarach imienia Józefa Poniatowskiego. W roku 1939 w pokojowej organizacji dywizjonu znajdowały się trzy baterie motorowe oraz jedna bateria półstała artylerii przeciwlotniczej. Wszystkie baterie były wyposażone w 40 mm armaty przeciwlotnicze wz. 1936 i 1938.
Mobilizacja
Dywizjon pełnił funkcję jednostki mobilizującej. W dniach 24-25 sierpnia 1939 w Toruniu, zgodnie z planem mobilizacyjnym „W”, dywizjon zorganizował dziewięć pododdziałów artylerii przeciwlotniczej dla dużych jednostek piechoty oraz kawalerii Armii „Pomorze”:
- bateria motorowa artylerii plot. 40 mm typ A nr 4 dla 4 DP
- bateria motorowa artylerii plot. 40 mm typ A nr 15 dla 15 DP
- bateria motorowa artylerii plot. 40 mm typ A nr 16 dla 16 DP
- bateria motorowa artylerii plot. 40 mm typ B nr 91 dla Pomorskiej BK
- pluton półstały artylerii plot. 40 mm nr 801
- pluton półstały artylerii plot. 40 mm nr 802
- pluton półstały artylerii plot. 40 mm nr 803
- pluton półstały artylerii plot. 40 mm nr 804
- pluton półstały artylerii plot. 40 mm nr 805.
Po zakończeniu mobilizacji dywizjon został rozwiązany. Dowódca jednostki, mjr Marian Bieniak, otrzymał przydział mobilizacyjny do Dowództwa Lotnictwa i OPL Armii „Pomorze” na stanowisko referenta OPL.
Żołnierze dywizjonu
Żołnierze dywizjonu – ofiary zbrodni katyńskiej
Biogramy zamordowanych żołnierzy można znaleźć na stronie internetowej Muzeum Katyńskiego.
Symbole dywizjonu
Sztandar
5 maja 1938 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór sztandaru dla 8 daplot.
19 czerwca 1938 roku, podczas uroczystości wręczenia sztandarów jednostkom artylerii Okręgu Korpusu VIII na lotnisku w Toruniu, marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz wręczył sztandar dowódcy dywizjonu.
Opis sztandaru
Na prawej stronie płatu sztandaru w rogach umieszczono numer dywizjonu według wzoru ustalonego w „Dzienniku Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych” nr 6 z 1937 roku, poz. 77.
Na lewej stronie płatu sztandaru znajdowały się na tarczach w poszczególnych rogach:
- w prawym górnym – wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej
- w prawym dolnym – godło miasta Toruń
- w lewym górnym – wizerunek św. Barbary – patronki artylerzystów
- w lewym dolnym – odznaka pamiątkowa 8 Dywizjonu Artylerii Przeciwlotniczej.
Na dolnym ramieniu Krzyża Kawalerskiego wyhaftowano napis „Toruń 17 VII 1926”, upamiętniający datę i miejsce powstania dywizjonu.
Odznaka pamiątkowa
13 sierpnia 1932 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził wzór i regulamin odznaki pamiątkowej artylerii przeciwlotniczej.
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
Zbigniew Moszumański. Sztandary i odznaki jednostek przeciwlotniczych do roku 1939. „Przegląd Wojsk Lądowych”. 9 (447), 1996. Warszawa: Wydawnictwo Czasopisma Wojskowe. ISSN 0478-6688.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918–1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918–1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
Polska artyleria przeciwlotnicza w wojnie obronnej 1939 r. Sprawozdanie dowódcy Obrony Przeciwlotniczej Kraju, płk dypl. Włodzimierza Juliusza Ludwiga z działalności w czasie wojny, opracowanie Mieczysław Lipiński i Zbigniew Moszumański, Przegląd Historyczno-Wojskowy Nr 4 (204), Warszawa 2004 r.
Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny „W”. Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Oficyna Wydawnicza „Ajaks” i Zarząd XII Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3.
Kazimierz Sławiński: Lotnisko toruńskie 1920-1945. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1983, seria: Biblioteczka Skrzydlatej Polski. ISBN 83-206-0378-1.
Piotr Zarzycki: 8 Pułk Artylerii Ciężkiej. Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt nr 120. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2000. ISBN 83-87103-80-2.