8 Brygada Strzelców
Oddział piechoty Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
W wyniku negocjacji między atamanem Symonem Petlurą a naczelnikiem państwa oraz naczelnym wodzem wojsk polskich, Józefem Piłsudskim, prowadzonych w grudniu 1919 roku, Piłsudski wyraził zgodę na tworzenie ukraińskich jednostek wojskowych na terytorium Polski.
18 lutego pułkownik Ołeksandr Udowyczenko otrzymał od premiera URL Isaaka Mazepy polecenie sformowania samodzielnej brygady piechoty w powiatach mohylowskim i jampolskim. 5 marca brygada pod dowództwem Udowyczenki, składająca się z różnych ukraińskich pododdziałów, wyruszyła w kierunku północno-zachodnim, a 7 marca dotarła do rzeki Kalusik, gdzie nawiązała kontakt ze sztabem polskiej 18 Dywizji Piechoty i podporządkowała się jej operacyjnie. W skład brygady wchodziły wówczas: pułk mohylowski, kureń halicki oraz oddział konny atamana Szaszkewycza. Wkrótce dołączył do niej oddział im. atamana koszowego Iwana Sirki, utworzony w rejonie Nowej Uszycy przez pułkownika Smahłego. 21 marca do brygady przystąpiło także kilka jednostek kozackich z armii „białego” generała Nikołaja Bredowa, który uciekając przed „czerwonymi”, przebił się spod Odessy aż do polskich pozycji na Podolu. Do pułkownika Udowyczenki zgłosił się również dowódca oddziału konnego kozaków dońskich, esauł Frołow, oraz kilkudziesięciu kozaków kubańskich z setnikiem Juszkewyczem, którzy zaproponowali służbę w szeregach ukraińskiego wojska.
20 marca samodzielna brygada piechoty weszła w skład nowo utworzonej 2 Dywizji Strzelców, na której dowódcę wyznaczono pułkownika Udowyczenkę. Brygada została przeorganizowana i nadano jej numer porządkowy 5. Po przekształceniu w jej skład weszły 13., 14. i 15. kurenie piechoty, samodzielna sotnia konna sztabu oraz 5 pułk artylerii. Rozkazem dowódcy 3 Żelaznej Dywizji Strzelców nr 27 z 9 czerwca 1920 roku brygada otrzymała nowy numer porządkowy – 8, a jej kurenie odpowiednio 22, 23 i 24. W wyniku ciężkich walk i strat bojowych, 28 lipca cały stan osobowy 8 Brygady został tymczasowo zebrany w dwóch kureniach.
W październiku 1920 roku armia URL przeprowadziła mobilizację, w wyniku której w brygadzie odtworzono trzeci kureń.
W związku z podpisaniem przez Polskę umowy o zawieszeniu broni na froncie przeciwbolszewickim, od 18 października ukraińskie wojska były zmuszone prowadzić działania zbrojne samodzielnie.
21 listopada, pod presją wojsk sowieckich, brygada doznała dużych strat i przeszła na zachodni brzeg Zbrucza, gdzie została internowana przez Wojsko Polskie. 23 listopada niedobitki brygady przekształcono w kureń, który z numerem porządkowym 20 wszedł w skład nowej 7 Zbiorczej Brygady Strzelców.
Struktura organizacyjna
Organizacja brygady w październiku 1920 roku:
- dowództwo i sztab
- sotnia techniczna
- samodzielna sotnia konna
- 22 kureń strzelców
- 23 kureń strzelców
- 24 kureń strzelców
- dwie baterie artylerii
Żołnierze oddziału
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Jacek Legieć: Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w kampanii polsko-bolszewickiej 1920 r.. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2002. ISBN 83-7322-529-3.
Janusz Odziemkowski, Andrij Rukkas: Polska – Ukraina 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Volumen”, 2017. ISBN 978-83-64708-29-9.
Andrij Rukkas: Razem z Wojskiem Polskim. Armia Ukraińskiej Republiki Ludowej w 1920 roku. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej–Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2020. ISBN 978-83-8098-843-9.
Sebastian Szajdak: Polsko–ukraiński sojusz polityczno–wojskowy w 1920 roku. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2005. ISBN 83-7399-132-8.
Paweł Szandruk: Organizacja wojska ukraińskiego na Podolu z początkiem r. 1920 i wyprawa na Mohylów (26—28 kwietnia 1920 r.). „Bellona”. 29 (2), s. 202-218, 1928. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy.