78 Dywizjon Artylerii Lekkiej (78 dal)
78 Dywizjon Artylerii Lekkiej (78 dal) to pododdział artylerii lekkiej Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej.
Jednostka ta nie była częścią pokojowej struktury wojskowej. Została utworzona w ostatnich dniach sierpnia 1939 roku w trybie alarmowym, bazując na kadrze dywizjonu I szkolnego Szkoły Podchorążych Artylerii w Toruniu.
78 dal w kampanii wrześniowej
Mobilizacja
Mobilizacja dywizjonu miała miejsce w ramach mobilizacji alarmowej w grupie niebieskiej w dniach 24-26 sierpnia, w czasie od A+40 do A+60. Jednostką odpowiedzialną za mobilizację była Szkoła Podchorążych Artylerii w Toruniu. Dywizjon został wyposażony w haubice kal. 100 mm wz. 1914/19P. Po zakończeniu mobilizacji, 78 dal został przewieziony transportem kolejowym do składu Armii „Modlin” i przydzielony do broniącej pozycji na „pozycji mławskiej” 20 Dywizji Piechoty. 29 sierpnia dywizjon zajął swoje stanowiska ogniowe. Razem z II dywizjonem haubic 20 pułku artylerii lekkiej, tworzył grupę bezpośredniego wsparcia dla 78 pułku piechoty pod dowództwem mjr. Teofila Chciuka.
Działania bojowe
1 września o godz. 4:40 niemiecka artyleria rozpoczęła ostrzał polskich stanowisk obronnych na „pozycji mławskiej”. O godz. 5:45 rozpoczęła się dwugodzinna nawała ogniowa niemieckiej artylerii na główną linię obrony 20 DP. W odpowiedzi, około godz. 6:30, po ustąpieniu porannej mgły, dywizjony artylerii 20 DP, w tym 78 dal, otworzyły ogień, celując w rejony Kuklina i Białut. Około godz. 8:00 artyleria niemiecka zaczęła ostrzeliwać polskie pozycje artyleryjskie. W dniach 1-3 września 1939 roku, 78 dal wspierał głównie 79 pułk piechoty, który bronił pozycji pod Rzęgnowem, prowadząc ostrzał niemieckich oddziałów 1 i 12 Dywizji Piechoty. Po 4 września, po przełamaniu pozycji obronnych Mazowieckiej Brygady Kawalerii oraz 79 pp i obejściu skrzydła 20 DP, wydano rozkaz wycofania dywizji. Wraz z 20 DP, 78 dal rozpoczął wycofywanie się w kierunku przedmościa płockiego i wyszogrodzkiego. Od 6 września, dywizjon przez Puszcze Kampinoską dotarł do Modlina, a następnie do rejonu Jabłonny-Legionowa. W następnych dniach wspierał piechotę 20 DP w walkach o utrzymanie linii Narwi. 13-14 września walczył nad Narwią w składzie Artylerii Dywizyjnej 20 DP. Po tym, dywizjon odmaszerował do Warszawy, gdzie wspierał oddziały piechoty podczas walk na odcinku Warszawa-Wschód. Złożył broń w dniu kapitulacji garnizonu Warszawy, 28 września 1939 roku.
Obsada dowódcza dywizjonu
- Dowódca dywizjonu – mjr Feliks Koszucki
- Oficer łączności – ppor. rez. Antoni Makarski
- Dowódca kolumny amunicyjnej – ppor. rez. Julian Rakieta
- Dowódca 1 baterii – kpt. Tadeusz Piechocki
- Dowódca 2 baterii – kpt. Ludwik Lipko
- Oficer ogniowy – por. Jerzy Witold Smykowski
- Dowódca 3 baterii – kpt. Kazimierz Steć
- Oficer ogniowy – por. rez. Michał Wrzesiński
Przypisy
Bibliografia
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
Ludwik Głowacki: Obrona Warszawy i Modlina 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1985. ISBN 83-11-07109-8.
Tadeusz Jurga, Władysław Karbowski: Armia „Modlin” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1987. ISBN 83-11-07274-4.
Ryszard Juszkiewicz: Bitwa pod Mławą 1939. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1979.
Przemysław Dymek: 20 Pułk Artylerii Lekkiej. Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. Zeszyt 133. Pruszków: Oficyna Wydawnicza Ajaks, 2021. ISBN 978-83-66508-16-3.