7,5 cm PaK 40
PaK 40 (Panzerabwehrkanone 40 – armata przeciwpancerna wzór 40) to niemiecka armata przeciwpancerna o kalibrze 75 mm, która została opracowana w latach 1939–1941 i wykorzystywana była przez armię niemiecką podczas II wojny światowej.
Prace nad nową armatą przeciwpancerną 75 mm rozpoczęły się w zakładach Kruppa i Rheinmetall w 1939 roku, jednak początkowo projekt nie był traktowany priorytetowo. Dopiero po inwazji na ZSRR w 1941 roku oraz pierwszych starciach z dobrze opancerzonymi czołgami T-34 i KW tempo prac przyspieszyło. Armata ta została oficjalnie wprowadzona do użytku w 1940 roku, a pierwsze egzemplarze trafiły do jednostek bojowych pod koniec 1941 roku. Do 1943 roku stały się one dominującą siłą niemieckiej artylerii przeciwpancernej.
Armata PaK 40 była standardowym działem przeciwpancernym Niemiec aż do końca wojny. Używana była również przez inne państwa Osi, a po zdobyciu znalazła się na uzbrojeniu Armii Czerwonej. Po wojnie służyła w armiach takich krajów jak Albania, Bułgaria, Czechosłowacja, Finlandia, Rumunia i Węgry.
Łącznie wyprodukowano około 23 000 sztuk tej broni, do czego należy dodać około 6000 egzemplarzy, które służyły jako uzbrojenie niemieckich niszczycieli czołgów. Armata PaK 40 była skuteczną bronią przeciwpancerną aż do końca wojny, zdolną do zniszczenia niemal każdego czołgu alianckiego, z wyjątkiem ciężko opancerzonych modeli IS-2 i M26 Pershing. Jedyną poważną wadą PaK 40 był jej duży ciężar, co wymuszało transport za pomocą ciągnika artyleryjskiego, zwłaszcza na miękkim podłożu.
Duża masa działa wynikała między innymi z uproszczeń konstrukcyjnych oraz ograniczonego stosowania lekkich stopów, które były zarezerwowane dla Luftwaffe. Działo miało klasyczną konstrukcję z łożem dwuogonowym i resorowaniem piórowym; po rozłożeniu ogonów resory automatycznie się wyłączały. Lufa była jednoczęściowa i wyposażona w podwójny hamulec wylotowy.
Armata PaK 40 wystrzeliwała pociski o masie od 4,1 kg (podkalibrowy z rdzeniem wolframowym), przez 5,74 kg (burzący) do 6,8 kg (przeciwpancerny). Szeroki zakres pocisków sprawiał, że PaK 40 była również użytecznym działem polowym, a żołnierze korzystający z niej wysoko ją oceniali. Przebijalność pancerza (przy 0° pochylenia z 500 m) z użyciem pocisku podkalibrowego wynosiła 154 mm, a z odległości 2000 m nadal sięgała 98 mm.