7 Warszawski Batalion Saperów

7 Warszawski Samodzielny Zmotoryzowany Batalion Saperów

7 Warszawski Samodzielny Zmotoryzowany Batalion Saperów (7 bsap) to niezależna jednostka wojsk inżynieryjnych ludowego Wojska Polskiego.

Formowanie i marsze

Batalion powstał w miejscowości Lebiedin (w pobliżu Sum) na podstawie dyrektywy Naczelnego Dowództwa Armii Czerwonej nr Org./1/30660400 z dnia 17 marca 1944 oraz rozkazu dowódcy 1 Armii Polskiej w ZSRR nr 04 z 1 kwietnia 1944, początkowo jako część 1 Warszawskiej Brygady Saperów. Organizacją formowania batalionu kierował płk. Bronisław Lubański, który pełnił rolę dowódcy wojsk inżynieryjno-saperskich 1 Armii WP. Z powodu braków kadrowych, na dowódców kompanii wyznaczano podoficerów. W połowie kwietnia do batalionu dołączyli oficerowie oddelegowani z Armii Czerwonej. Na dzień 8 maja 1944 batalion miał następujący stan: 8 oficerów, 27 podoficerów i 220 szeregowych, jednak brakowało 56 kierowców. W maju batalion otrzymał sprzęt saperski, uzbrojenie oraz inne materiały (m.in. 15 maja przydzielono park pontonowy NLP oraz kolumnę samochodów ciężarowych, a 17 maja żołnierze otrzymali broń). 15 czerwca zmieniono rejon ześrodkowania na Kiwerce, skąd batalion został skierowany do miejscowości Chopnie (rejon ześrodkowania 1 BSap). W tym okresie batalion inspekcjonował gen. Zygmunt Berling.

W połowie lipca batalion liczył 25 oficerów, 54 podoficerów oraz 225 szeregowych, dysponując parkiem NLP oraz 40 samochodami. W związku z operacją lipcową 1944 Armii Czerwonej, 1 AWP otrzymała rozkaz przegrupowania w kierunku Kowla. 23 lipca 1944 7 bsap przekroczył rzekę Bug. Podczas marszu na Chełm i Lublin, 28 lipca batalion rozlokował się we wsi Bełtów.

Do 21 lipca 1944 batalion podlegał 1 Armii Polskiej w ZSRR, a następnie, aż do zakończenia wojny, 1 Armii WP.

Przysięgę żołnierze batalionu złożyli 1 października 1944 we wsi Groszówka pod Warszawą.

Udział w walkach

Po sformowaniu w lipcu 1944, batalion uczestniczył w budowie przeprawy przez Wisłę w rejonie Puław. We wrześniu angażował się w organizację przeprawy przez Wisłę w Warszawie, w okolicach Saskiej Kępy. W styczniu 1945, podczas operacji wiślańsko-odrzańskiej 1 Frontu Białoruskiego, 7 batalion był w odwodzie 1 Armii. W czasie walk na Wale Pomorskim zajmował się zabezpieczeniem dowództwa 1 Armii WP, budując schrony, stanowiska obserwacyjne i mosty. W marcu 1945 batalion brał udział w walkach o Kołobrzeg. Gdy 1 Armia przeszła do obrony wybrzeża Bałtyku, batalion stacjonował w Gryficach, gdzie prowadził szkolenie z budowy przepraw, a jedna z kompanii przygotowywała się do działań jako oddział zaporowy przeciwko czołgom. 12 kwietnia 1945, w ramach przygotowań do operacji brandenburskiej, batalion został przeniesiony w rejon Gozdowic. W dniach 13 i 14 kwietnia przygotował tam przeprawy promowe przez Odrę dla 3 Dywizji Piechoty. W trakcie operacji berlińskiej wspierał 3 DP, a następnie organizował przeprawę przez Kanał Hohenzollernów, budując most w Stople. Utrzymywał przeprawę do 28 kwietnia. Po zdemontowaniu mostu batalion został przeniesiony do Paaren, gdzie zorganizował stanowisko dowodzenia 1 Armii. Szlak bojowy zakończył nad rzeką Hawelą.

19 lutego 1945 Naczelne Dowództwo Armii Czerwonej nadało batalionowi nazwę wyróżniającą „Warszawski”.

28 maja 1945 Rada Najwyższa ZSRR odznaczyła batalion Orderem Czerwonej Gwiazdy za „wzorowe wypełnianie zadań bojowych Naczelnego Dowództwa przy przerwaniu obrony Niemców i ofensywie na Berlin”.

Skład organizacyjny

Etat 012/109

Dowództwo i sztab

pluton dowodzenia
3 x kompania saperów
3 x pluton saperów
drużyna zaopatrzenia
park przeprawowy
kwatermistrzostwo
punkt pomocy medycznej
lazaret weterynaryjny
warsztaty i magazyn techniczny
drużyna gospodarcza

Razem:

żołnierzy – 321 (oficerów – 32, podoficerów – 62, szeregowych – 228)

sprzęt:

park przeprawowy NLP – 1 kompl.
kuter BMK – 1 szt.
samochód osobowy – 1 szt.
samochody ciężarowe – 13 szt.
samochody specjalne – 13 szt.
przyczepy samochodowe – 13 szt.
motocykle – 3 szt.
Kuchnie – 3 szt.
miny – 483

Obsada personalna

Dowódcy batalionu

7 Samodzielny Zmotoryzowany Batalion Saperów
kpt. M. Tomaszewski (7 kwietnia – 28 września 1944)
mjr Karol Jakubiak (od 28 września – 18 grudnia 1944)
ppłk Anatol Kreczko (18 grudnia 1944 – styczeń 1946)
Artur Ułanowski
Artur Archutik
Mikołaj Safronow
Zygmunt Mazur

7 Warszawski Batalion Saperów 20 Warszawskiej Dywizji Pancernej

mjr Stanisław Gaik (1970)
mjr Waldemar Piaseczny (1970 – 1972)
mjr Józef Soja (1972 – 1974)
kpt. Ryszard Dragańczuk (1974 – 1976)
kpt. Stanisław Nowak (1976 – 1977)
mjr Krzysztof Marowski (1977 – 1980)
mjr Marian Łuczak (1980 – 12 czerwca 1982)
mjr Andrzej Staszel (06.1982 – 1983)
ppłk Hieronim Marzęcki (1983 – 24 października 1988)
mjr Stanisław Białek (1988 – 1990)

Okres powojenny

Po zakończeniu działań wojennych, w lipcu 1945, nadal będąc częścią 1 Armii WP, batalion przemieścił się z Niemiec do Polski, do Świętochłowic, gdzie brał udział w rozminowywaniu kraju. W lipcu i sierpniu kompanie zajmowały się usuwaniem i niszczeniem min, bomb oraz amunicji w miastach i obiektach przemysłowych Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, takich jak: Katowice, Sosnowiec, Chorzów, Zabrze, Bytom i Gliwice. Od 20 lipca do 30 sierpnia batalion zniszczył 46 580 min oraz 4530 pocisków, bomb lotniczych i różnego rodzaju amunicji większego kalibru. We wrześniu batalion został przeniesiony w rejon Raciborza, gdzie kontynuował rozminowywanie miejscowości: Racibórz, Rogowo, Wodzisław, Pawłowice, Chybice i Rudnica. W październiku prowadził prace wzdłuż lewego brzegu Odry od Raciborza do Opola. Był to trudny teren do rozminowania, z bunkrami, okopami oraz polami minowymi. Do końca października pododdziały zniszczyły łącznie 163 385 min różnych typów. Późną jesienią batalion wrócił do Świętochłowic, a następnie został przeniesiony do Kazunia.

W trakcie rozminowywania batalion stracił 6 żołnierzy (1 oficera, 2 podoficerów i 3 żołnierzy).

22 stycznia 1946 7 Batalion Saperów został rozformowany, a kadra i sprzęt wcielono do 2 pułku saperów z Kazunia.

W 1951 w Złocieńcu sformowano 73 batalion saperów 20 Dywizji Zmechanizowanej. Na początku 1946 wszystkie brygady saperów przekształcono w pułki saperów, co wiązało się z rozformowaniem 7 zmotoryzowanego batalionu saperów. Kadrę i sprzęt tego batalionu przekazano do 2 pułku saperów. W 1961 batalion ten został przeniesiony do Gryfic i przemianowany na „7 Warszawski Batalion Saperów”. Od 1970 stacjonował w Stargardzie Szczecińskim i wchodził w skład 20 Dywizji Pancernej. W związku z przekształceniem 20 DPanc na 2 Pomorską Dywizję Zmechanizowaną, w 1990 batalion ponownie zmienił nazwę i otrzymał numer 2. Od 1996 batalion otrzymał sztandar i tytuł „Stargardzki”.

Przekształcenia

7 batalion saperów → w styczniu 1946 rozformowany
73 batalion saperów → 7 batalion saperów → 2 batalion saperów (2 PDZ) → 2 Stargardzki batalion saperów

Przypisy

Bibliografia

Z. Barszczewski, Przywrócone życiu. Rozminowanie ziem Polski, wyd. Bellona Warszawa 1998.

Karol Dideńko: Wojska inżynieryjno-saperskie LWP 1943-1945 (organizacja i działania bojowe). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.

Franciszek Kaczmarski, Stanisław Soroka: Wojska inżynieryjne LWP w latach 1945–1979. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06710-4.

Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.

Juliusz Malczewski, Roman Polkowski: Wojsko Polskie. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego. Formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek inżynieryjno-saperskich, drogowych i chemicznych. T. 4. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970.

Paweł Piotrowski: Śląski Okręg Wojskowy: przekształcenia organizacyjne, 1945-1956. Warszawa: Wydaw. TRIO : Instytut Pamięci Narodowej, 2003. ISBN 83-88542-53-2.

Organizacja i działania bojowe Ludowego Wojska Polskiego w latach 1943-1945. Wybór materiałów źródłowych, tom I, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1958.