7 Pułk Artylerii Lekkiej (7 pal) to jednostka artylerii lekkiej w składzie Polskich Sił Zbrojnych.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na koniec września 1941 roku, Ośrodek Zapasowy Armii w Tockoje liczył 13 500 żołnierzy. W związku z tym, dowódca ośrodka, płk dypl. Janusz Gaładyk, postanowił zorganizować 7 Pułk Artylerii Lekkiej, który został powołany do życia 29 września 1941 roku pod dowództwem ppłk. Zygmunta Jana Kaznowskiego. Dowódca PSZ w ZSRR, gen. dyw. W. Anders, na podstawie rozkazów nr L.dz. 140 z 20 października oraz L.dz. 189 z 27 października 1941 roku, zlikwidował Ośrodek Zapasowy Armii, zastępując go Ośrodkiem Organizacyjnym Armii, który miał formować 7 Dywizję Piechoty oraz 7 pułk artylerii lekkiej. W październiku pułk osiągnął liczebność 800 żołnierzy. Z powodu braku możliwości zakwaterowania w garnizonie Bielebieja, formowanie 7 Dywizji Piechoty w końcu 1941 roku zostało wstrzymane, a część żołnierzy pułku skierowano do Ośrodków Zapasowych 5 i 6 Dywizji Piechoty. Na mocy rozkazu dowódcy armii z 5 stycznia 1942 roku, 7 pal został przemianowany na Zapasowy Pułk Artylerii i pozostał w strukturach OOA, a w lutym został przeniesiony do miejscowości Guzar.
Nowe formowanie pułku rozpoczęto 26 stycznia 1942 roku w ramach nowo organizowanej 7 DP. Nowym miejscem organizacji pułku stała się Kenimeh w Uzbeckiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej. Dowódcą 7 pal mianowano ppłk Jana Świerczyńskiego. Na początek pułku wyznaczono 6 oficerów oraz 16 podoficerów z 5 DP. W czasie pobytu w Kenimeh pułk prowadził podstawowe szkolenia wojskowe i specjalistyczne, mimo ograniczonej ilości broni strzeleckiej i artyleryjskiej. Jednostka mierzyła się z problemami związanymi z zakwaterowaniem, klimatem, wyżywieniem oraz warunkami sanitarnymi, co doprowadziło do epidemii chorób zakaźnych. Pułk stanowił organiczną jednostkę artylerii 7 Dywizji Piechoty. W marcu 1942 roku, podczas pierwszej ewakuacji z ZSRR do Iranu, szeregi pułku opuściło 130 kanonierów. Kontynuowano nabór ochotników oraz w miarę możliwości organizowano szkolenia wojskowe i działania na rzecz poprawy zdrowia żołnierzy. W dniach od 7 do 13 sierpnia pułk został przetransportowany kolejowo do portu w Krasnowodzku, a następnie statkiem „Beria” dotarł do perskiego portu w Pahlavi 19 sierpnia. W trakcie pobytu w ZSRR zmarło 2 oficerów, 17 podoficerów i 29 szeregowych, a kolejnych 3 zmarło w czasie transportu na statku przez Morze Kaspijskie oraz po przybyciu do Pahlavi. Po kwarantannie, 25 sierpnia 1942 roku, 7 pal został przeniesiony do Khanakin w Iraku, gdzie osiedlił się w obozie wojskowym na pustyni. Rozpoczęto leczenie oraz poprawę stanu zdrowotnego żołnierzy. Pułk został przeformowany według brytyjskich etatów, a także rozpoczęto szkolenie z nowym brytyjskim wyposażeniem i uzbrojeniem. W październiku 1942 roku, w wyniku reorganizacji Armii Polskiej na Wschodzie, pułk został wydzielony z 7 Dywizji Piechoty i włączony do Armijnej Grupy Artylerii. Jesienią 1942 roku do pułku przybyli jako uzupełnienie polscy oficerowie i podchorążowie z Wielkiej Brytanii, co umożliwiło rozpoczęcie szkolenia motorowego. W maju 1943 roku pułk został przeniesiony w rejon Kirkuku, a 15 sierpnia 1943 roku jednostka została przemianowana na 7 Pułk Artylerii Konnej.
Żołnierze pułku
Dowódcy pułku
ppłk Zygmunt Kaznowski
ppłk Jan Świerczyński
Obsada dowódcza pułku w Iraku
Dowódca pułku – ppłk Jan Świerczyński
Zastępcy dowódcy pułku –
mjr Józef Lis (IX 1942 – I 1943)
mjr Marian Jędrychowski (I – VII 1943)
mjr Tadeusz Anders
Dowódcy dywizjonów –
Dowódca I dywizjonu – kpt./mjr Tadeusz Anders (IX 1942 – VII 1943)
kpt. Władysław Arzymanow
Dowódca II dywizjonu –
kpt. Paweł Nerlich-Dąbski (IX – XII 1942)
kpt. Bolesław Łotarewicz (I – VII 1943)
kpt. Mieczysław Greczyn
Dowódca III dywizjonu –
kpt. Kazimierz Leopold Skarżyński
Etat wojenny i organizacja pułku
Dowództwo pułku z baterią dowodzenia (sztabową)
2 dywizjony ogniowe:
2 czterodziałowe baterie armat 76 mm
1 czterodziałowa bateria haubic 122 mm
Według etatów pułk powinien liczyć 85 oficerów i 970 kanonierów.
W kwietniu 1942 roku pułk otrzymał do szkolenia jedną armatę 76 mm.
Jesienią 1942 roku pułk został przeformowany według brytyjskich etatów, w składzie: dowództwo pułku, czołówka naprawcza LAD, 3 dywizjony, każdy z 2 bateriami ogniowymi oraz bateria dowodzenia, liczącą 47 oficerów oraz 650 podoficerów i kanonierów, a także 24 haubicoarmaty 25-funtowe.
Przypisy
Bibliografia
Maciej Szczurowski: Artyleria Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w II wojnie światowej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2001. ISBN 83-7174-918-X.
Stefan J. Drue: 7 P. A. K. Szkic historyczny zmechanizowanego pułku artylerii konnej 1942-1947. Londyn: Instytut Polski. Komisja Historyczna, 1991. ISBN 0-9517561-0-9.
Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Zbigniew Wawer: Znowu w polskim mundurze. Armia Polska w ZSRR sierpień 1941 – marzec 1942. Warszawa: Zbigniew Wawer Prod. Film. i Międzynarodowa Szkoła Menedżerów sp.z.o.o., 2001. ISBN 83-86891-71-8.
Michał M. Polak: „Obsada dowództw Armii Polskiej na Wschodzie według stanu na 1 stycznia 1943 r.”, Grot – Zeszyty Historyczne nr 18/19, 2004. Leszno: Wydawnictwo Instytutu im. gen. Stefana „Grota” Roweckiego w Lesznie, 2004, ISSN 1509-9792.