7 Łużycka Dywizja Piechoty (7 DP) – jednostka taktyczna piechoty ludowego Wojska Polskiego.
Formowanie dywizji
Dywizja została utworzona w okresie od września do października 1944 roku w rejonie Krasnegostawu oraz od października do stycznia 1945 roku w rejonie Radzynia Podlaskiego, będąc częścią 2 Armii WP. Jej struktura organizacyjna oraz skład osobowy były następujące:
Dowództwo 7 Dywizji Piechoty
- 19 pułk piechoty
- 31 pułk piechoty
- 37 pułk piechoty
- 20 pułk piechoty
- 33 Nyski pułk piechoty
- 21 pułk piechoty
- 35 pułk piechoty
- 38 pułk artylerii lekkiej
W trakcie formowania dywizji doszło do największej dezercji w ludowym Wojsku Polskim. W nocy z 12 na 13 października, w rocznicę bitwy pod Lenino, z szeregów 31 pp zdezerterowało 2 oficerów oraz 665 żołnierzy i podoficerów (co stanowi 26% stanu pułku), na wieść o przegrupowaniu dywizji. W wyniku tego incydentu rozformowano 31 pp (numeracja 31 w ludowym WP została przywrócona dopiero 13 kwietnia 1963 roku), a w jego miejsce sformowano 37 pp oraz zmieniono dowódcę dywizji.
Marsze i działania bojowe
16 kwietnia 1945 roku dywizja sforsowała Nysę Łużycką na południe od Rothenburga. Po przełamaniu pierwszej linii obrony niemieckiej dywizja utknęła w miejscu. 33 pp toczył zacięte boje o miejscowości Lodenau i Neusorge. Pod koniec dnia dywizja zdobyła przyczółek o szerokości 3 km i głębokości 1 km. 17 kwietnia sytuacja nie uległa zmianie. 18 kwietnia dywizja osiągnęła niewielkie sukcesy. W dniach 19-20 kwietnia toczyła walki o Rietschen i Daubitz. W kolejnych dniach dywizja dotarła na linię Tzschelln-Boxberg-Hirschwalde-Sproitz. 24 kwietnia stoczyła walkę z niemieckim przeciwnatarciem.
Sztandar dywizji
21 stycznia 1945 roku w Radzyniu Podlaskim odbyła się ceremonia wręczenia sztandaru 7 DP, ufundowanego przez społeczność miasta i powiatu radzyńskiego. Sztandar został przekazany przez dowódcę 2 Armii, gen. dyw. Karola Świerczewskiego.
Opis sztandaru
Płat sztandaru ma wymiary 95×116 cm, obszyty z jednej strony żółtą frędzlą oraz złotym galonem z czterech stron, przymocowany do drzewca za pomocą dziesięciu metalowych kółek. Głowica ma kształt orła wspartego na kuli, a drzewce wykonane jest z jasnego politurowanego drewna. Do drzewca przywiązana jest wstęga biało-czerwona oraz wstęga Orderu Czerwonego Sztandaru.
Strona główna
Na czerwonym adamaszku haftowany biało-szarą nicią orzeł. Pod orłem znajdują się gałązki laurowe i dębowe haftowane żółto-brązową nicią oraz napis: „HONOR I OJCZYZNA”.
Strona odwrotna
Na białym adamaszku haftowane żółto-brązową nicią data, gałązki lauru oraz napis: „11.XI. 1944 7 D.P. DAR POWIATU RADZYŃSKIEGO”.
Dywizja w okresie pokoju
Po zakończeniu działań wojennych, w ramach 2 Armii WP, od 10 czerwca 1945 roku rozpoczęła ochronę granicy zachodniej na odcinku Mużaków – Kopaczów. Sztab został ulokowany w Lubaniu. Dowództwa pułków stacjonowały w: 33 pp w Mirsku, 35 pp w Zgorzelcu, 37 pp w Bogatyni oraz 38 pal w Jędrzychowicach.
4 lipca 1945 roku dywizja otrzymała Order Czerwonego Sztandaru na mocy dekretu Rady Najwyższej ZSRR. Zgodnie z rozkazem organizacyjnym Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego nr 0305/Org. z 10 listopada 1945 roku, dywizja przeszła na etaty pokojowe.
W 1947 roku część pododdziałów weszła w skład Grupy Operacyjnej „Wisła”.
Skład i rozmieszczenie w 1949 roku
(przed przekazaniem z OW IV do OW V)
- Dowództwo 7 Łużyckiej Dywizji Piechoty – Bytom
- 33 Nyski pułk piechoty – Nysa
- 35 pułk piechoty – Tarnowskie Góry
- 37 pułk piechoty – Chorzów
- 38 Łużycki pułk artylerii lekkiej – Koźle
- 10 dywizjon artylerii przeciwpancernej – Tarnowskie Góry
- 18 batalion saperów – Bytom
- 27 kompania łączności – Bytom
W 1951 roku dywizja została przeniesiona na etaty dywizji piechoty typu B „konna mała”.
Na mocy rozporządzenia nr 0026/Org. Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 września 1956 roku, 7 Łużycka Dywizja Piechoty została przekształcona w 2 Warszawską Dywizję Zmechanizowaną. Sztab dywizji stacjonował w Nysie.
Żołnierze dywizji
Dowódcy dywizji:
- płk Stiepan Pietrowski (25 VIII – 13 IX 1944)
- płk Iosif Mieldier (13 września – 15 października 1944; w polskich źródłach także jako Józef Melder)
- płk Mikołaj Prus-Więckowski (15 X 1944 – 01 VI 1945)
- płk Paweł Jaroszenko (01 VI 1945 – 01 IV 1946)
- gen. bryg. Włodzimierz Kierp (01 IV – 15 VII 1946)
- płk Stefan Szlaszewski (15 VII 1946 – 01 II 1947)
- płk dypl. Jan Kobylański (01 II 1947 – 30 VI 1947)
- gen. bryg. Marian Turkowski (14 VII 1947 – 10 IX 1948)
- ppłk Piotr Grabowski (1948 – 1950)
- ppłk dypl. Jan Szamotulski (1955)
- płk Zbigniew Ohanowicz (1956)
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Wanda Bigoszewska, Henryk Wiewióra: Sztandary ludowego Wojska Polskiego 1943 – 1974. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1974.
Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945-1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
[red.] Stanisław Stąpor: Organizacja i działania bojowe ludowego Wojska Polskiego w latach 1943-1945. Szkolenie, przegrupowania i działania bojowe 2 Armii WP. Wybór materiałów źródłowych. Tom III. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
Wiesław Mąsior: Dowódcy dywizji Wojska Polskiego. Profesjonalne Forum Wojskowe. Serwis-militarny.net, 2005. [dostęp 2018-02-05].
Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.