7 Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej (7 daplot) to jednostka artylerii przeciwlotniczej funkcjonująca w ramach 7 Dywizji Piechoty Polskich Sił Zbrojnych.
Formowanie i zmiany organizacyjne
7 daplot – pierwsze formowanie w składzie PSZ w ZSRR
7 dywizjon artylerii przeciwlotniczej został utworzony po raz pierwszy na podstawie rozkazu wydanego przez Dowódcę Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, generała dyw. Władysława Andersa, nr Ldz. 140 z dnia 20 października 1941 r. W Ośrodku Organizacyjnym Armii rozpoczęto organizację 7 Dywizji Piechoty. W jej ramach, przy 7 pułku artylerii lekkiej w Tockoje, podjęto formowanie 7 daplot. Jednostka ta była tworzona z oficerów oraz szeregowych, którzy przybyli do PSZ w ZSRR z obozów jenieckich, pracy oraz miejsc zesłania. Z żołnierzy, którzy w 1939 r. służyli w artylerii przeciwlotniczej, utworzono kadry dywizjonu, które były systematycznie uzupełniane przez ochotników i poborowych. Dowództwo dywizjonu objął kpt. Teodor Dobrowolski. Z uwagi na stan zdrowotny przybyłych żołnierzy, starano się zapewnić im minimalne warunki bytowe i zdrowotne. Istniał niedobór umundurowania, żywności oraz leków. Dywizjon nie otrzymał żadnej broni ani wyposażenia potrzebnego do szkolenia. Po sformowaniu podstawowej struktury organizacyjnej dywizjonu według etatu radzieckiego, rozpoczęto podstawowe szkolenie wojskowe, jednak głównie z powodu niskich temperatur starano się zapewnić odpowiednie warunki zakwaterowania. Z uwagi na brak perspektyw dalszego rozwoju Armii w dotychczasowym miejscu, a szczególnie z powodu niemożności zakwaterowania, zaniechano końcem grudnia 1941 r. dalszego formowania 7 daplot. Po przeniesieniu OOA oraz 7 daplot do Guzar w Uzbeckiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej, jednostka ta zmieniła swoją nazwę na zapasowy dywizjon artylerii przeciwlotniczej.
7 daplot – drugie formowanie w składzie PSZ w ZSRR
5 stycznia 1942 r. dowódca armii wydał rozkaz organizacyjny, na podstawie którego 7 Dywizja Piechoty miała być ponownie formowana według etatów brytyjskich. W jej składzie wznowiono formowanie 7 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej. Po przetransportowaniu zalążka kadr dywizjonu z Tockoje, 28 stycznia 1942 r. w Kermine rozpoczęto organizację 7 daplot, a jego pierwszym dowódcą został ppor. W. Siemiński. W początkowym okresie formowania, z uwagi na trudne warunki klimatyczne, skupiono się na zapewnieniu odpowiednich warunków sanitarnych, żywnościowych i bytowych. W pierwszych dniach lutego 1942 roku żołnierze zostali umundurowani w mundury wzoru brytyjskiego. Nowo przybyli ochotnicy i żołnierze, którzy przybyli z więzień, obozów pracy i miejsc zesłania, mieli bardzo zły stan zdrowia. Dowództwo dywizjonu objął kpt. Karol Zieliński. Podstawowe szkolenie wojskowe prowadzone było w ograniczonym zakresie. Dywizjon nie dysponował bronią strzelecką, jedynie okresowo korzystał z wypożyczonej broni od 5 Dywizji Piechoty, a także nie posiadał armat przeciwlotniczych ani niezbędnego wyposażenia. 15 kwietnia 1942 r. do dywizjonu dołączyło 5 oficerów i 3 podchorążych z 5 dywizjonu artylerii przeciwlotniczej, którzy przeszli szkolenie w Centrum Wyszkolenia Artylerii w Karasu. Pod koniec marca 1942 r. miała miejsce I ewakuacja, w ramach której z dywizjonu wyjechało kilku żołnierzy chorych i nienadających się do służby. Przyjmowano kolejnych ochotników i poborowych, a 10 maja stan dywizjonu wynosił ponad 100 żołnierzy. 11 maja 1942 r. sformowano pluton szkoły podoficerskiej dywizjonu. Z uwagi na upały zajęcia nie odbywały się w godzinach 10.00-16.00, a wielu żołnierzy cierpiało na czerwonkę, tyfus i malarię. Z powodu chorób i złych warunków sanitarnych zmarło kilku żołnierzy. Na początku sierpnia 1942 r. 7 daplot został załadowany do transportów kolejowych i skierowany do Krasnowodzka. 8 sierpnia, w ramach II ewakuacji, przemieścił się do portu w Krasnowodzku, skąd drogą morską został przetransportowany do portu Pahlewi w Iranie. Po zejściu ze statku 10 sierpnia, chorzy żołnierze zostali przewiezieni do szpitala, pozostali przeszli dezynfekcję, a po okresie kwarantanny zostali transportowani drogą lądową do Iraku. 18 sierpnia dywizjon dotarł do Khanaqin, gdzie został zakwaterowany w namiotach obok 22 pułku piechoty. Na miejscu prowadzono początkowo działania prozdrowotne, leczono żołnierzy z malarii, szkorbutu, zapewniano odżywianie, lekkie zajęcia sportowe oraz umiarkowane szkolenie wojskowe. We wrześniu dywizjon liczył ponad 150 żołnierzy, a oprócz oddziału, znaczna grupa była w szpitalach brytyjskich. 18 października nastąpiła zmiana dowódcy dywizjonu – kpt. Karola Zielińskiego zastąpił por. Mrazek. Rozpoczęto szkolenie wojskowe oraz wstępne szkolenie artyleryjskie. Na podstawie rozkazu dowódcy Armii Polskiej na Wschodzie nr 259/I/42 z dnia 10 listopada 1942 r. dywizjon został przeformowany, co stało się podstawą do utworzenia 8 pułku artylerii przeciwlotniczej ciężkiej.
Obsada personalna 7 daplot
dowódca dywizjonu – kpt. Karol Zieliński
dowódca 1 baterii – por. S. Jankowski
dowódca 2 baterii – ppor. M. Wolski
dowódca plutonu szkoły podoficerskiej – ppor. J. Kukliński
Przypisy
Bibliografia
Kazimierz Bortkiewicz (red.): Związek Artylerii Przeciwlotniczej. Biuletyn Informacyjny nr 71. Londyn: Związek Artylerii Przeciwlotniczej, 1986.
Kazimierz Bortkiewicz: 8 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej Ciężkiej. Zarys historii. Londyn: Związek Artylerii Przeciwlotniczej Wielka Brytania, 1991.
Tadeusz Kryska-Karski, Henryk Barański: Piechota Polska 1939-1945. Zeszyt nr 14. Londyn: 1973.