7 batalion telegraficzny (7 btlgr) był jednostką łączności Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej.
1 czerwca 1919 roku, głównodowodzący Siłami Zbrojnymi w byłym zaborze pruskim, generał piechoty Józef Dowbor-Muśnicki, wydał rozkaz dotyczący „formacji i zadania baonu telegraficznego”. Celem baonu była organizacja łączności dla sztabu korpusu lub wyższego sztabu, jak również dla dywizji strzelców. Dodatkowo baon miał na celu przygotowanie i przeszkolenie kadr dla nowych jednostek łączności.
Zgodnie z etatem, skład baonu obejmował kompanię sztabową (nr 1) oraz trzy kompanie polowe (nr 2-4). Kompania sztabowa była przeznaczona wyłącznie do obsługi sztabu korpusu lub wyższego sztabu. Kompanie polowe nr 2 i 3 miały obsługiwać dywizje strzelców i mogły być „detaszowane” do miejsc, gdzie znajdowały się sztaby dywizji. Kompania polowa nr 4 pełniła funkcje szkolne i rezerwowe.
15 maja 1931 roku Minister Spraw Wojskowych zatwierdził 27 lipca jako datę obchodów święta batalionowego.
Batalion stacjonował w Poznaniu.
Wielkopolscy telegrafiści
Dowódcy batalionu:
- mjr / ppłk łącz. Alfred Wallner (VI 1926 – 1 IV 1934 → dyspozycja Ministra Poczt i Telegrafu)
- mjr łącz. Romuald Najsarek (1934 – X 1935 → dyrektor nauk CWŁ)
- mjr / ppłk dypl. łącz. Stanisław Jamka (X 1935 – VII 1939 → dowódca łączności Armii „Modlin”)
- mjr Roman Banaszak (p.o. VII – VIII 1939)
- mjr Kazimierz Korasiewicz (ostatni dowódca)
Zastępcy dowódcy batalionu:
- mjr łącz. Romuald Najsarek (X 1932 – 1934 → dowódca baonu)
- mjr łącz. Roman Łączyński (od XII 1934)
- mjr łącz. Roman Banaszak
Oficerowie:
- mjr łącz. Jan Kaczmarek
- kpt. łącz. Kazimierz Jasnoch
- por. łącz. Mieczysław Potocki
- por. łącz. rez. Kazimierz Starkowski
Podoficerowie:
- st. sierż. Michał Garczyk
Organizacja i obsada personalna w 1939 roku:
Pokojowa obsada personalna batalionu w marcu 1939 roku:
- dowódca batalionu – ppłk dypl. Stanisław Jamka
- I zastępca dowódcy – mjr Roman Banaszak
- I zastępca dowódcy [dubler] – mjr kontr. Arystarch Laszenko
- adiutant – por. Władysław Baranowski
- lekarz – kpt. lek. Roman Sarnecki
- II zastępca dowódcy [kwatermistrz] – mjr Kazimierz Lewandowski
- oficer mobilizacyjny – kpt. adm. (łącz.) Jan IV Piotrowski
- zastępca oficera mobilizacyjnego – por. Stefan Miechowicz
- oficer administracyjno-materiałowy – kpt. adm. (łącz.) Stefan Meyer
- oficer gospodarczy – kpt. int. Zygmunt Wilczyński
- oficer żywnościowy – chor. Józef Janke
- dowódca kompanii obsługi – kpt. adm. (piech.) Piotr Piątkowski
- dowódca 1 kompanii – kpt. Włodzimierz Michał Brągiel
- dowódca plutonu – ppor. Władysław Zapaśnik
- dowódca plutonu – ppor. Edmund Heliodor Wenzel
- dowódca 2 kompanii – por. Stefan Jodłowski
- dowódca plutonu – ppor. Tadeusz Wacław Szewczyk
- dowódca plutonu – ppor. Stanisław Antoni Senisson
- dowódca 3 kompanii – por. Józef Gil
- dowódca plutonu – ppor. Stefan Lipiński
- dowódca plutonu – ppor. Czesław Wiktor Ciupak
- dowódca 4 kompanii – por. Józef Żabówka
- dowódca plutonu – por. Tadeusz Cichocki
- dowódca plutonu – ppor. Paweł Franciszek Józef Wilhelm Zimny
- dowódca 5 kompanii – por. Ryszard Rejnert
- dowódca plutonu – ppor. Feliks Walczyński
- dowódca parku – kpt. Marian Lekszycki
Symbole batalionu
Sztandar:
23 maja 1937 roku Prezydent RP Ignacy Mościcki zatwierdził wzór sztandaru dla 7 btlgr.
18 czerwca 1937 roku, podczas uroczystości w Warszawie, marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz wręczył dowódcy baonu sztandar, który został ufundowany przez mieszkańców Poznania. Ceremonię wręczenia sztandaru poprzedziła msza odprawiona przez biskupa polowego Józefa Gawlinę. Następnego dnia o godzinie 9:00 na dworcu głównym w Poznaniu miała miejsce uroczystość powitania sztandaru, a później msza święta odprawiona w koszarach na Cytadeli. Po mszy żołnierze czynni, rezerwiści oraz członkowie komitetu, który ufundował sztandar, otrzymali odznaki pamiątkowe. Uroczystość zakończyła się defiladą, a o godzinie 13:00 odbył się obiad żołnierski, po którym wieczorem miał miejsce apel poległych.
Na lewej stronie płatu sztandarowego umieszczono następujące symbole: w prawym górnym rogu na tarczy wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej, w lewym górnym rogu na tarczy znak wojsk łączności, w prawym dolnym rogu na tarczy herb Poznania, a w lewym dolnym rogu tarczy znajduje się odznaka pamiątkowa 7 baonu telegraficznego. Na dolnym ramieniu krzyża kawalerskiego widnieje napis: „Poznań 15 I 1919”.
Wrześniowe losy sztandaru są opisane w dwóch notatkach.
Relacja z Banknock: cyt.: „Sztandary 6 Batalionu Telegraficznego i 7 Batalionu Telegraficznego zostały przewiezione we wrześniu 1939 roku na Węgry przez mjra Eugeniusza Łysaka, a następnie, drogą dyplomatyczną, odesłane do Francji”.
Notatka sporządzona przez ppor. J. Dobrowolskiego, ppor. Jana Kapsa i mjr. E. Łysaka w obozie w Csiz-Furdo, 13 października 1939 roku, brzmi: cyt.: „Stwierdzamy, że w dniu 13.X.1939 r. zostały przekazane przez mjr. Eugeniusza Łysaka panu gen. bryg. Dembińskiemu, komendantowi obozu internowanych na Węgrzech, 2 (dwa) sztandary wojskowe, tj. 6 Baonu Telegr. Jarosław i 7 Baonu Telegr. Poznań”.
Sztandar obecnie jest eksponowany w Instytucie gen. Sikorskiego w Londynie.
Odznaka pamiątkowa:
30 maja 1930 roku minister spraw wojskowych, marszałek Polski Józef Piłsudski, zatwierdził wzór oraz regulamin odznaki pamiątkowej 7 btlgr.
Odznaka, o wymiarach 42×42 mm, ma kształt krzyża maltańskiego z wciętymi krawędziami zewnętrznymi ramion. W centralnej części krzyża umieszczono srebrnego orła wz. 1927, otoczonego dwoma gałązkami zielono-emaliowanymi liści wawrzynu. Na ramionach, wypełnionych czarną emalią z niebieskim emaliowanym obrzeżem, widnieje data utworzenia oddziału „1919”, numer oraz inicjały „7 B T”. Odznaka była dwuczęściowa, oficerska, wykonana w srebrze i emaliowana.
Uwagi:
Przypisy:
Bibliografia:
Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918–1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918–1939: Polskie Siły Zbrojne Na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007. ISBN 83-204-3299-5.
Kazimierz Satora: Opowieści wrześniowych sztandarów. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990. ISBN 83-211-1104-1.
Marek Zajączkowski: Wojska łączności garnizonu poznańskiego 1918–1939. Zarys historii, Węzeł Łączności 4 Korpusu Lotniczego, Poznań 1994.