7 Batalion Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Na mocy uchwały Rady Ministrów z dnia 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych, w rozkazie z 9 listopada 1922 roku, zmienił nazwę „Bataliony Celne” na „Straż Graniczną”. Wprowadził także nową strukturę organizacyjną wewnętrzną. W ten sposób, 7 batalion celny przekształcony został w 7 batalion Straży Granicznej.
7 batalion Straży Granicznej działał w ramach Komendy Powiatowej Straży Granicznej w Nieświeżu, a jego dowództwo miało siedzibę w Oranach. W skład batalionu wchodziły cztery kompanie strzeleckie oraz jedna kompania karabinów maszynowych, która składała się z 3 plutonów, z których każdy miał po 2 karabiny maszynowe. Dowódca batalionu dysponował uprawnieniami dyscyplinarnymi typowymi dla dowódcy pułku. Całkowity skład osobowy batalionu wynosił 614 żołnierzy, w tym 14 oficerów. Ze względu na eksterytorialną stacjonację, batalion oddelegował oficera łącznikowego do starostwa lidzkiego.
W 1923 roku batalion przekazał swój odcinek oddziałom Policji Państwowej i został rozwiązany.
Służba graniczna
W połowie listopada 1922 roku, w celu wzmocnienia ochrony odcinka orańskiego, 7. Batalion SG został tymczasowo dyslokowany do Oran. 22 listopada oddziały batalionu przejęły ochronę odcinka 41. Batalionu SG, obejmującego teren od Oran do wsi Monczagiry, w tym wartę na moście kolejowym nad rzeką Ułą. 7 Batalion SG pozostawał w podległości służbowej Komendy Wojewódzkiej SG w Nowogródku.
W trzeciej dekadzie października 1922 roku batalion dotarł na teren województwa nowogródzkiego, obsadzając odcinek graniczny w powiecie lidzkim od rzeki Ula do rzeki Mereczanka. Batalion zmienił Grupę Marcinkańce i placówki 41 batalionu Straży Granicznej.
1 kompania, dowodzona przez por. Franciszka Langera, obsadziła odcinek od lewego skrzydła 4/15bSG, na skrzyżowaniu torów kolejowych i drogi prowadzącej z Bartel do Giedrojć (Gierajce?), aż do wsi Girażery. Długość odcinka wynosiła około 10 km.
2 kompania, pod dowództwem por. Jakuba Hęćko, obsadziła odcinek od lewego skrzydła 1/7 bSG, od skrzyżowań dróg w odległości około 1 km od Miergażer, dochodząc do wsi Monczagiry w rejonie rzeki Uła. Na prawym skrzydle współdziałała z kompanią 41 bSG.
3 kompania oraz kompania karabinów maszynowych pozostawały w rezerwie przy dowództwie batalionu, natomiast 4 kompania, dowodzona przez por. Władysława Kadowa, stacjonowała w Zerwinach.
7 batalion SG w dalszym ciągu pozostawał w podległości służbowej Komendy Wojewódzkiej SG w Nowogródku.
W 1923 roku zlikwidowano pas neutralny na granicy z Litwą. Komenda Wojewódzka Straży Granicznej w Wilnie, 6 marca 1923 roku, wydała zarządzenie, które nakazywało nową obsadę granicy.
7 batalion Straży Granicznej miał oddać swój odcinek 15. i 43 batalionowi SG oraz objąć odcinek granicy powiatu wileńskiego i święciańskiego na wysokości Spuska, aż do jeziora Olany (wył.). Siedziba komendy batalionu znajdowała się w Podbrodziu.
Odcinek batalionu należało podzielić na cztery pododcinki kompanijne:
- od północnej granicy powiatu wileńskiego do jeziora Prował (wył.) z siedzibą kompanii w Baranowie;
- od jeziora Prował do Dubinka z miejscem komendy kompanii w Orniantach;
- od jeziora Dubinka do Liczun (wył.) z siedzibą dowództwa kompanii w Kiejdanielach;
- od Liczun do jeziora Olany (wył.) z siedzibą dowództwa w Giedrojcach.
Wszystkie obiekty w Oranach 7 batalion miał przekazać 15 batalionowi SG.
W kwietniu 1923 roku, placówka nr 1 kompanii 3, Grzybice, została przeniesiona do wsi Surgańce, a placówka nr 2, Orniany, do wsi Szerajkiszki.
Sąsiednie bataliony
41 batalion Straży Granicznej ⇔ 15 batalion Straży Granicznej − II 1923
Kadra batalionu
Dowódcy batalionu
Struktura organizacyjna
Uwagi
Przypisy
Bibliografia
Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
Artur Ochał: Na litewskiej rubieży Brygada KOP Grodno (1929-1939). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-148-5.
Teresa Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Straż Graniczna (1922−1923)”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
Materiały dotyczące spraw dyslokacyjnych: przeniesienia siedzib komend, batalionów Straży Granicznej, obszary odcinków granicznych, 1922–1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 161/53.)
Szkice dyslokacyjne batalionów Straży Granicznej 1922−1923. → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 161/46.)
Rozkazy organizacyjne Głównej Komendy Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn. 161/77.)