7 Batalion Saperów (7 bsap.) – jednostka saperska w ramach Polskich Sił Zbrojnych.
Historia, formowanie i zmiany organizacyjne
7 Batalion Saperów został utworzony po raz pierwszy na podstawie rozkazu dowódcy Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR nr l.dz. 140 z dnia 20 października 1941 roku w Kołtubance przez Ośrodek Organizacyjny Armii dla formowanej 7 Dywizji Piechoty. Dowódcą batalionu został mianowany mjr Włodzimierz Kupryk. W skład formowanego batalionu wchodzili żołnierze saperzy, którzy zgłosili się do służby wojskowej za pośrednictwem Ośrodka Organizacyjnego Armii oraz ochotnicy i poborowi. Od początku listopada 1941 roku żołnierze, po wcieleniu, pracowali nad rozbudową obozu wojskowego w Kołtubance. W trakcie formowania batalion nie dysponował bronią ani specjalistycznym wyposażeniem saperskim, a jedynie podstawowymi narzędziami budowlanymi (siekiery, młotki, piły, łopaty). Ze względu na wstrzymanie formowania 7 DP na tym etapie, batalion 17 stycznia 1942 roku wyruszył transportem kolejowym do miejscowości Wrewskaja, gdzie rozpoczął działalność jako część 1 Pułku Saperów.
W lutym 1942 roku batalion został ponownie sformowany na terytorium ówczesnej Uzbeckiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej jako organiczna jednostka 7 Dywizji Piechoty.
Oddział stacjonował w wiosce Narpay, usytuowanej nad rzeką Zerawszan. W lutym 1942 roku, na zawiązek organizacyjny 7 Batalionu Saperów, przybył wydzielony z 5 batalionu saperów oddział składający się z 3 oficerów i 3 podoficerów, którym dowodził kpt. inż. Modzelewski. Proces organizacyjny batalionu trwał od 5 lutego do maja 1942 roku. Do jednostki dołączali przeważnie ochotnicy oraz zwolnieni z łagrów więźniowie, a także polscy wysiedleńcy z rejonu Samarkandy i nad Amu-darią. Wkrótce kadra urastała do kilkunastu oficerów i podoficerów, dzięki przybyciu z Wielkiej Brytanii 3 oficerów oraz kilku podchorążych. Ten trudny okres, naznaczony epidemią, w wyniku której zmarło 49 żołnierzy, można nazwać bohaterskim czasem jednostki. Mimo trudności, batalion był zaangażowany w poważne prace użytkowe i filantropijne na rzecz zdziesiątkowanej dywizji oraz obsługi baz ewakuacyjnych. Możliwości szkoleniowe były bardzo ograniczone z powodu braku podstawowych instrukcji i sprzętu; szkolenie ograniczało się głównie do wykładów teoretycznych oraz praktycznych zajęć niewymagających specjalistycznych narzędzi, jak terenoznawstwo. Stan batalionu wahał się w granicach około 20 oficerów i 400 żołnierzy (w tym 7 Kompania Kolejowa).
Po dotarciu do północnego Iraku batalion został rozmieszczony w obozie Chanakin, gdzie przeszedł reorganizację. Do jego składu włączono pododdziały pionierów z pułków piechoty 7 DP. Po reorganizacji batalion liczył około 500 żołnierzy, jednak ten stan nie trwał długo, ponieważ batalion oddał ponad połowę swojego etatu do obsługi baz ewakuacyjnych oraz wzmocnienia reorganizujących się w Iraku 5 Batalionu Saperów i innych jednostek saperskich 2-go Korpusu. Zredukowany do jednej liniowej kompanii saperów oraz zmniejszonej kompanii parkowej, stał się ośrodkiem zapasowym, który szkolił uzupełnienia dla saperów 2 Korpusu Polskiego. Od marca do sierpnia 1943 roku batalion stacjonował w Kizil Rabat.
W maju 1943 roku 7 Batalion Saperów został przekształcony w 7 Kompanię Saperów, która w październiku 1944 roku zmieniła nazwę na 17 Kompanię Saperów. Zmiana struktury nie wpłynęła na jej przeznaczenie, ponieważ kompania nadal szkoliła uzupełnienia dla saperów 2 KP. Od sierpnia do grudnia 1943 roku kompania stacjonowała w miejscowości Jibna w Palestynie, a następnie do marca 1944 roku w obozie Al-Qassasin w Egipcie.
Po przybyciu 7 Dywizji Piechoty do Włoch, 7 Kompania Saperów została włączona do Polskiego Skrzydła Saperskiego przy brytyjskim ośrodku wyszkoleniowym w Capua, później przekształconym w Ośrodek Wyszkolenia Saperów. Początkowo kompania stacjonowała w San Basilio, a od maja 1944 roku do 1946 roku w Capua. W 1946 roku kompania została przetransportowana do Wielkiej Brytanii.
Dowódcy
kpt. inż. Konstanty Modzelewski (I – X 1942)
kpt. Antoni Krajewski (X 1942 – II 1943)
kpt. Zygmunt Jerzewski (II – XI 1943)
mjr Jan VI Szymański (XI 1943 – XII 1944)
mjr Tadeusz Styczyński (XII 1944 – XII 1945)
kpt. Wiktor Kontkowski (od XII 1945)
Przypisy
Bibliografia
Adam Szugajew: Saperzy w służbie Polsce. Księga pamiątkowa. Londyn: Stowarzyszenie Polskich Saperów na Obczyźnie, 1985.
Wacław Górczyński: Kronika 101 Kompanii Saperów, sygn. C.854. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, 1947. [dostęp 2017-01-01].
Zbigniew Wawer: Znowu w polskim mundurze. Armia Polska w ZSRR sierpień 1941 – marzec 1942. Warszawa: Zbigniew Wawer Prod. Film. i Międzynarodowa Szkoła Menedżerów sp.z.o.o., 2001. ISBN 83-86891-71-8.