7 Armia (ros. 7-я армия) – jednostka operacyjna Armii Czerwonej w trakcie II wojny światowej.
Historia
7 Armia została powołana do życia 14 września 1939 roku w Leningradzkim Okręgu Wojskowym. Jej pierwszym udziałem w działaniach zbrojnych była wojna zimowa przeciwko Finlandii, trwająca od 1939 do 1940 roku. W listopadzie 1939 roku, przed radzieckim atakiem na Finlandię, armia składała się z 19 Korpusu Strzeleckiego (w tym 24., 43., 70. i 123 Dywizji Strzeleckiej), 50 Korpusu Strzeleckiego (49., 90. i 142 Dywizji Strzeleckiej), 10 Korpusu Pancernego, 138 Dywizji Strzeleckiej oraz samodzielnej brygady pancernej. Od 17 grudnia 1939 roku armia atakowała fińskie pozycje na linii Mannerheima, które udało się przełamać 30 grudnia. Na początku dowództwa armii sprawował komandarm II rangi Wsiewołod Jakowlew, który jednak został usunięty i powrócił do Leningradu. Następnie Kiriłł Mierieckow, nowy dowódca, został odwołany z powodu serii porażek i dużych strat, a jego miejsce ponownie zajął Jakowlew. W drugiej połowie wiosny 1940 roku 7 Armia została ponownie sformowana w Leningradzkim Okręgu Wojskowym. Przed niemieckim atakiem na ZSRR armia ta zabezpieczała odcinek granicy ZSRR na północ od jeziora Ładoga.
Od 24 czerwca 1941 roku w skład 7 Armii wchodziły 54., 71., 168. oraz 237. Dywizja Strzelecka, 26. Rejon Umocniony oraz kilka jednostek artyleryjskich, powietrznych i inżynieryjnych. Armia ta stanowiła część Frontu Północnego, a później Karelskiego, i prowadziła operacje obronne w Karelii, jednakże na skutek ofensywy fińskiej zmuszona była do wycofania się w okresie od lipca do sierpnia 1941 roku.
25 września 1941 roku armia została przemianowana na 7 Samodzielną Armię, a jej dowództwo podporządkowane Stawce, pod którą pozostawała aż do lutego 1944 roku. Od połowy października 1941 do czerwca 1944 roku broniła linii rzeki Świr między jeziorami Onega i Ładoga.
W okresie od czerwca do sierpnia 1944 roku, armia, która teraz składała się z 37., 4., 94. i 99 Gwardyjskiego Korpusu Strzeleckiego, 150. i 162. Rejonu Umocnionego oraz wielu jednostek artyleryjskich, pancernych i inżynieryjnych, brała udział w operacji świrsko-pietrozawodzkiej jako część Frontu Karelskiego. 7 Armia została rozwiązana na początku stycznia 1945 roku, a na podstawie jej dowództwa 18 grudnia 1944 roku utworzono 9 Gwardyjską Armię wojsk powietrznodesantowych.
Dowódcy armii
komandarm II rangi Wsiewołod Jakowlew
gen. Kiriłł Mierieckow (od 7 grudnia 1939)
komandarm II rangi Wsiewołod Jakowlew
gen. por. Filipp Danilowicz Gorielenko (styczeń – wrzesień 1941 i listopad 1941 – czerwiec 1942)
gen. Kiriłł Mierieckow (wrzesień – listopad 1941)
gen. por. Siergiej Trofimienko (lipiec 1942 – styczeń 1943)
gen. mjr Aleksiej Krutikow (styczeń 1943 – sierpień 1944, awansowany do gen. por. na koniec kwietnia 1943)
gen. por. Władimir Głuzdowski (sierpień – grudzień 1944)
Struktura organizacyjna
Skład w czasie wojny zimowej:
19 Korpus Strzelecki – dowódca: komdiw Filipp N. Starikow:
- 24 Dywizja Piechoty,
- 43 Dywizja Piechoty,
- 70 Dywizja Piechoty,
- 123 Dywizja Piechoty,
- 40 Brygada Pancerna;
50 Korpus Strzelecki – dowódca: komdiw Filipp D. Gorielenko:
- 49 Dywizja Piechoty,
- 90 Dywizja Piechoty,
- 142 Dywizja Piechoty,
- 35 Brygada Pancerna;
10 Korpus Pancerny – dowódca: komdiw Prokofij Ł. Romanienko:
- 1 Brygada Pancerna,
- 13 Brygada Pancerna;
Rezerwa: 138 Dywizja Piechoty, 136 Dywizja Piechoty (w trakcie transportu), 150 Dywizja Piechoty (w trakcie transportu), 20 Brygada Pancerna, 101 pułk artylerii Odwodu Naczelnego Dowództwa (OND), 136 pułk artylerii OND, 301 pułk artylerii OND, 302 pułk artylerii OND, 311 pułk artylerii OND, 316 dywizjon artylerii OND oraz 317 dywizjon artylerii OND.
Skład w dniu ataku III Rzeszy na ZSRR:
- 54 Dywizja Piechoty,
- 71 Dywizja Piechoty,
- 168 Dywizja Piechoty,
- 237 Dywizja Piechoty,
Przypisy
Bibliografia
Ryszard Dzieszyński: Leningrad 1941-1944. Warszawa: 1986.
Michał Fiszer, Jerzy Gruszczyński: Operacja Barbarossa 1941. Hitler uderza na ZSRR. Poznań: 2009. ISBN 978-83-261-0286-8.
Encyklopedia II wojny światowej MON 1975.
A. A. Greczko, Siły zbrojne państwa radzieckiego, Warszawa 1975.
Keith E. Bonn: Slaughterhouse: The Handbook of the Eastern Front. Bedford: Aberjona Press, 2005. Brak numerów stron w książce.
Mała Encyklopedia Wojskowa MON 1967.
Robert Edwards: White Death: Russia’s War on Finland 1939–40. London: Weidenfeld & Nicolson, 2006. ISBN 978-0-297-84630-2. Brak numerów stron w książce.
Mikołaj Plikus (kier.): 50 lat Armii Radzieckiej. Mała kronika. Warszawa: 1968.