68 Batalion Schutzmannschaft
68 Batalion Schutzmannschaft, w białoruskiej historiografii określany jako nowogródzki szwadron konny (biał. Наваградскі конны эскадрон), to ochotnicza jednostka kolaboracyjna zmilitaryzowanej policji, działająca pod niemieckim dowództwem, składająca się z Białorusinów w trakcie II wojny światowej. Jej dowódcą był Borys Rogula.
Historia
W listopadzie 1943 roku niemieckie władze okupacyjne podjęły decyzję o stworzeniu nowego ochotniczego oddziału wojskowego z Białorusinów. Proces formowania jednostki rozpoczął się w grudniu tego samego roku, z inicjatywy komisarza okręgu nowogródzkiego, Wilhelma Trauba, który był przychylnie nastawiony do białoruskich inicjatyw kolaboracyjnych. W skład oddziału weszli głównie uczniowie seminarium nauczycielskiego w okupowanym Nowogródku, a dowództwo objął kpt. Borys Rogula. Niemcy dostarczyli umundurowanie oraz broń, a na mundurach noszono naszywki z białoruską flagą. Sprzęt wojskowy, w tym rkm-y Diegtiariew, ckm-y Maxim oraz moździerze i działka ppanc., pochodził z przejętych zasobów Armii Czerwonej.
Początkowo oddział nosił nazwę batalionu F Schuma (niem. Schuma-F-Bataillon) lub oddziału kawaleryjskiego Schuma Roguli (niem. Schuma-Reiter-Abteilung Rogula). 15 marca 1944 roku jednostka została przemianowana na 68 białoruski batalion Schuma. Liczyła około 600 żołnierzy, głównie rekrutujących się spośród uczniów i absolwentów nowogródzkiego seminarium nauczycielskiego, zazwyczaj o silnych białoruskich postawach patriotycznych. 25 marca 1944 roku, w rocznicę ogłoszenia niepodległości Białorusi, żołnierze oddziału złożyli przysięgę wierności narodowi białoruskiemu. Działali pod sztandarem z białoruską Pogonią oraz herbem Nowogródka.
Oddział Roguli składał się z trzech kompanii piechoty, szwadronu kawalerii oraz pododdziału zmechanizowanego. Podlegał bezpośrednio gauleiterowi Okręgu Generalnego „Białoruś”, Kurtowi von Gottbergowi. Brał udział w walkach na Nowogródczyźnie zarówno z partyzantką komunistyczną, jak i z polską Armią Krajową. W kwietniu 1944 roku oddział stoczył walkę z radzieckimi partyzantami w rejonie Korelic. W maju 1944 roku uczestniczył w akcjach partyzanckich w okolicach Dokszyc i Głębokiego.
Po ewakuacji Niemców oraz białoruskich kolaborantów z Białorusi do Niemiec w wyniku ofensywy Armii Czerwonej, część byłych żołnierzy oddziału, wraz z Rogulą, trafiła do batalionu desantowego „Dalwitz”, który formowano pod koniec 1944 roku w Prusach Wschodnich.
Przypisy
Bibliografia
- Oleg W. Romańko, Коричневые тени в Полесье. Белоруссия 1941-1945, 2008
- Siergiej G. Czujew, Спецслужбы Третьего Рейха, t. 2, 2003
- Jerzy Grzybowski: Białoruski ruch niepodległościowy w czasie II wojny światowej. Warszawa: IPN, 2021. ISBN 978838229251-0.
- Historia nowogródzkiego szwadronu konnego Barysa Rahuli (jęz. rosyjski)