(65803) Didymos
(65803) Didymos to planetoida z grupy Amora, która należy do obiektów NEO i jest klasyfikowana jako PHA. Przed nadaniem jej nazwy, miała oznaczenie tymczasowe (65803) 1996 GT. Planetoida ta posiada księżyc, który był celem misji kosmicznej Double Asteroid Redirection Test (DART) realizowanej przez agencję NASA; cały układ będzie badany w ramach przyszłej misji Hera Europejskiej Agencji Kosmicznej.
Odkrycie
Planetoida została odkryta 11 kwietnia 1996 roku w Narodowym Obserwatorium Kitt Peak, w ramach programu Spacewatch. Jej nazwa w języku greckim oznacza „bliźniaka”, co zostało nadane po potwierdzeniu podwójności planetoidy. Propozycję nazwy złożył Joseph Montani, członek zespołu Spacewatch.
Orbita
Orbita (65803) Didymosa jest nachylona do płaszczyzny ekliptyki pod kątem 3,4°. Czas, jaki planetoida potrzebuje na jeden pełny obieg wokół Słońca, wynosi 2,11 roku, a jej średnia odległość od Słońca to 1,64 au. Mimośród orbity tej planetoidy wynosi 0,384.
Właściwości fizyczne
Didymos ma średnicę około 0,78 km, a jego jasność absolutna to 18,3m. Okres obrotu wokół własnej osi wynosi około 2 godziny i 15 minut.
Planetoida ma kształt przypominający bączka, z grzbietem w rejonie równika, co jest typowe dla planetoid podwójnych i jest związane z bardzo szybkim obrotem. Obrot ten jest szybki, co jest efektem nierównomiernego nagrzewania planetoidy przez Słońce (efekt YORP). Istnieją przypuszczenia, że księżyc planetoidy mógł powstać z części jej materiału, która została oderwana wskutek rotacji.
Księżyc planetoidy
Na podstawie obserwacji zmian w krzywej blasku oraz badań radarowych, odkryto naturalnego satelitę tej planetoidy, mniejszą planetoidę o średnicy szacowanej na około 160 m. Obserwacje miały miejsce w listopadzie 2003 roku w Obserwatorium Ondřejov, Steward Observatory w Rhode Island oraz Obserwatorium Arecibo w Portoryko.
Obydwa obiekty orbitują wokół wspólnego środka masy w czasie około 11,9 godziny. Półoś wielka orbity satelity Didymosa wynosi około 1,1 km.
Provisional designation satelity to S/2003 (65803) 1. Obiekt ten był również nazywany Didymos B lub Didymoon (gra słów, łącząca nazwy Didymos i moon – księżyc). W 2020 roku został oficjalnie nazwany Dimorphos, co w greckim oznacza „mający dwie formy”, odnosząc się do zmiany orbity, jaką ma wywołać działanie ludzkie – uderzenie sondy kosmicznej.
Misje kosmiczne
Planetoida Didymos oraz jej księżyc zostały wybrane jako cel planowanej podwójnej misji kosmicznej AIDA (ang. Asteroid Impact and Deflection Assessment). Misja miała obejmować amerykańską sondę DART (ang. Double Asteroid Redirection Test) oraz europejską AIM (Asteroid Impact Mission). Oprócz badań układu, celem misji był eksperyment mający na celu zmianę orbity księżyca planetoidy za pomocą impaktora kinetycznego.
W 2019 roku program badań został zrewidowany, a choć sonda DART agencji NASA była nadal rozwijana, Europejska Agencja Kosmiczna zrezygnowała z pierwotnego planu, decydując się na osobną misję Hera, która ma dotrzeć do planetoidy w grudniu 2026 roku.
Agencja NASA wystrzeliła sondę DART 24 listopada 2021 roku. Sonda była impaktorem, zaprojektowanym do zderzenia z księżycem Didymosa, aby zmienić jego okres obiegu. Kamera DRACO (Didymos Reconnaissance and Asteroid Camera for Optical navigation), będąca instrumentem badawczym tej sondy, dostarczyła pierwsze szczegółowe obrazy obu planetoid. 27 września 2022 roku o 1:14 CEST sonda uderzyła w Dimorphosa. Zderzenie było rejestrowane przez obserwatoria naziemne oraz minisondę LICIACube, która podróżowała razem z DART.
Zobacz też
- lista planetoid 65001–66000
- lista ponumerowanych planetoid
- lista planetoid z księżycami
Przypisy
Linki zewnętrzne
(65803) Didymos w bazie Minor Planet Center
Diagram orbity (65803) Didymos w bazie Jet Propulsion Laboratory