65 Armia (ros. 65-я армия) – związek operacyjny Armii Czerwonej, który działał w okresie II wojny światowej oraz w latach powojennych.
Historia
65 Armia (65 A) została utworzona w 1942 roku. Jako część Frontu Dońskiego brała udział w bitwie stalingradzkiej oraz w operacji Uran, która miała miejsce w okresie od 19 listopada 1942 do 2 lutego 1943, a jej celem było okrążenie sił niemieckich pod Stalingradem. W tym czasie skład Armii obejmował m.in. 27 Gwardyjską Dywizję Piechoty, 304 Dywizję Piechoty, 321 Dywizję Piechoty oraz 91 Brygadę Pancerną. W trakcie walk na łuku kurskim zajmowała odcinek frontu Seleno-Litiż, naprzeciwko niemieckiego XX Korpusu Armijnego.
Później weszła w skład Frontu Centralnego oraz 1 Frontu Białoruskiego, uczestnicząc w operacji bobrujskiej i operacji brzesko-lubelskiej.
Pod koniec 1943 roku gen. Paweł Batow, dowódca 65 Armii, został uhonorowany tytułem Bohatera Związku Radzieckiego, a wraz z nim tę wyróżnienie otrzymało jeszcze 183 żołnierzy z 65 Armii. W trakcie Operacji Bagration, która miała miejsce od 22 czerwca 1944 roku, 65 Armia zdobyła Bobrujsk, eliminując około 70 000 żołnierzy niemieckich z dalszej walki. Gdy wybuchło powstanie warszawskie (1 sierpnia 1944), armia toczyła walki z oddziałami niemieckimi w odległości około 100 km na wschód i północny wschód od Warszawy.
W 1945 roku, w ramach 2 Frontu Białoruskiego, prowadziła ofensywne działania w ramach operacji wiślańsko-odrzańskiej, w tym operacji mławsko-elbląskiej. W dniu rozpoczęcia operacji berlińskiej (16 kwietnia 1945) w skład 65 Armii wchodziły 18 Korpus Piechoty, 46 Korpus Piechoty oraz 105 Korpus Piechoty. W 1945 roku armia została przekształcona w 7 Armię Zmechanizowaną.
Dowództwo armii
Dowódca:
gen. lejtn./gen. płk Paweł Batow (22.10.1942-1945)
Członkowie rady wojennej:
gen. mjr Nikołaj Radeckij
płk Grigorij Griszko
Szef sztabu:
gen. mjr Michaił Bobkow
Intendent:
gen. mjr Antoni Sakowicz, zastępca dowódcy armii do spraw tyłów.
Struktura organizacyjna
18 Korpus Strzelecki
46 Korpus Strzelecki — gen. por. K. Erastow
105 Korpus Strzelecki — gen. por. Dmitrij Aleksiejew
Przypisy
Bibliografia
Karl Bahm: Berlin 1945. Warszawa: 2015.
Bolesław Dolata: Wyzwolenie Polski 1944-1945. Warszawa: 1971.
Robert Forczyk: Wojna pancerna na froncie wschodnim 1943-1945. Czerwony walec. Łódź: 2020. ISBN 978-83-7731-255-1.
Andriej Grieczko: Siły zbrojne państwa radzieckiego. Warszawa: 1975.
Wincenty Iwanowski: Operacje okrążające II wojny światowej. Warszawa: 1971.
Mała Encyklopedia Wojskowa. Warszawa: 1967.
Piotr Pospiełow (red.): Wielka wojna narodowa Związku Radzieckiego 1941-1945. Warszawa: 1969.
Mikołaj Plikus (kier.): 50 lat Armii Radzieckiej. Mała kronika. Warszawa: 1968.
Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
Donald Sommerville: Kronika II wojny światowej. Kraków: 1992.
Fryderyk Zbiniewicz: Armia Radziecka w wojnie z hitlerowskimi Niemcami 1941-1945. Warszawa: 1988.