64 Zbiorcza Dywizja Wojsk Wewnętrznych NKWD

64 Zbiorcza Dywizja Wojsk Wewnętrznych NKWD

64 Zbiorcza Dywizja Wojsk Wewnętrznych NKWD (ros. 64 Сводная дивизия внутренних войск НКВД) była jednym z radzieckich oddziałów w strukturze wojsk wewnętrznych NKWD podczas II wojny światowej. Jej głównym celem było zwalczanie polskiego podziemia niepodległościowego.

Dywizja została sformowana na mocy rozkazu NKWD ZSRR nr 001266 z dnia 13 października 1944 w Lublinie, a jej działalność koncentrowała się głównie na obszarze Lubelszczyzny i Rzeszowszczyzny. Na czele dywizji stanął gen. mjr Sieriebriakow.

Działalność dywizji

W drugiej połowie października 1944 roku, w powiecie zamojskim oraz w Krasnymstawie, rozpoczęła działalność I, II i III batalion 98 Pułku Pogranicznego 64 Zbiorczej Dywizji Wojsk Wewnętrznych NKWD. Od tego momentu na Zamojszczyźnie miały miejsce liczne obławy, rewizje oraz aresztowania. NKWD, we współpracy z MO i UB, dostarczało setki osób do zamojskiego więzienia oraz aresztu PUBP.

Od 20 października 1944 w Lublinie stacjonował sztab Dywizji, 145 Pułk Strzelecki, 198 samodzielny batalion piechoty zmotoryzowanej oraz 107 Samodzielna Grupa Manewrowa. Pozostałe jednostki Dywizji były rozmieszczone w miejscowościach takich jak Piaski k. Lublina, Kraśnik, Zamość, Siedlce, Przemyśl, Rzeszów i Białystok.

Z meldunku gen. Gorbatiuka wynika, że w dniach 14-20 października, w trakcie formowania Dywizji, jej jednostki zatrzymały 740 osób. Pierwsze starcie bojowe pododdziałów Dywizji z oddziałami AK miało miejsce 25 października 1944 w rejonie Zaraszowa i Bystrzycy.

64 Zbiorcza Dywizja Wojsk Wewnętrznych NKWD funkcjonowała do końca 1946 roku, a jej rozformowanie miało miejsce na podstawie rozkazu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych ZSRR nr 00970 z 1 listopada 1946.

Skład 20 października 1944

  • dowództwo – 38 osób
  • 2 Pułk Pograniczny NKWD bez dwóch batalionów – 512 osób
  • 11 Pułk Pograniczny NKWD – 1237 osób
  • 18 Pułk Pograniczny NKWD bez jednego batalionu – 549 osób
  • 98 Pułk Pograniczny NKWD bez jednego batalionu – 712 osób
  • 108 Pułk Pograniczny NKWD
  • 145 Pułk Strzelecki Wojsk Wewnętrznych NKWD – 1093 osoby
  • 104 Oddział Pograniczny NKWD bez dwóch komendantur – 655 osób
  • 107 samodzielna grupa manewrowa Zarządu Wojsk NKWD – 128 osób
  • 198 samodzielny batalion piechoty zmotoryzowanej Wojsk Wewnętrznych NKWD – 831 osób

W trakcie formowania nie przybyło jedynie Dowództwo 9 Dywizji Strzeleckiej Wojsk Wewnętrznych NKWD.

Dyslokacja jednostek 20 października 1944

Lublin: sztab dywizji, 145 Pułk Strzelecki Wojsk Wewnętrznych NKWD, 198 samodzielny batalion piechoty zmotoryzowanej Wojsk Wewnętrznych NKWD, 107 samodzielna grupa manewrowa Zarządu Wojsk NKWD

Białystok: 108 Pułk Pograniczny NKWD

Budzyń: 2 Pułk Pograniczny NKWD (3 batalion strzelecki)

Jarosław: 11 Pułk Pograniczny NKWD (sztab pułku, 2 i 3 batalion strzelecki)

Krasnystaw: 98 Pułk Pograniczny NKWD (sztab pułku, 2 i 3 batalion strzelecki)

Kraśnik: 2 Pułk Pograniczny NKWD (1 batalion strzelecki)

Piaski k. Lublina: 2 Pułk Pograniczny NKWD (sztab pułku, 2 batalion strzelecki)

Przemyśl: 11 Pułk Pograniczny NKWD (1 batalion strzelecki)

Rzeszów: 104 Oddział Pograniczny NKWD

Siedlce: 18 Pułk Pograniczny NKWD (1 batalion strzelecki)

Świdry k. Łukowa: 18 Pułk Pograniczny NKWD (sztab pułku, 2 i 3 batalion strzelecki)

Zamość: 98 Pułk Pograniczny NKWD (1 batalion strzelecki)

Dowódcy

  • gen. mjr Borys P. Sieriebriakow – od 13 października 1944 (podlegał szefowi Zarządu Wojsk Wewn. NKWD ds. ochrony tyłów działającej Armii Czerwonej; w lutym 1945 mianowany dowódcą GO Głównego Doradcy MBP Polski)
  • gen. mjr Paweł W. Browkin – od lutego 1945
  • ppłk Jewgienij P. Goriełow (p.o.)

Szefowie sztabu

  • ppłk Sierow
  • ppłk Goriełow
  • ppłk Ostanin (p.o.)
  • ppłk Goriełow
  • ppłk Szczemielew
  • mjr Szedulko (p.o.)

Liczebność

  • 16 października 1944 – 6864
  • 17 października 1944 – 6906
  • 18 października 1944 – 7902
  • 19 października 1944 – 7904
  • 20 października 1944 – 9754

Przypisy

Bibliografia

Heller M., Niekricz A., Historia Rosji 1917-1995. Utopia u władzy. 4 t. ISBN 5-87902-004-5.

Linki zewnętrzne